هنرستان هتلداری و جهانگردی هما

هتلداری و جهانگردی

در جامعه امروزی صنعت گردشگری به دلیل گستردگی خاصی که به وجود آورده است باعث حضور پر تعداد افراد شاغل در این صنعت شده و روز به روز بر ارزش آن افزوده می­شود، به گونه­ای که صنعت هتلداری بزرگترین و پر مخاطب­ ترین صنعت در دنیا معرفی شده است. افراد شاغل در این صنعت افرادی هستند با آداب و رسوم، زبان، فرهنگ و رفتارهای گوناگون که همه آن­ها با یک زبان مشترک یعنی زبان گردشگری با یکدیگر در ارتباط هستند. امروزه یکی از پایه­ های اصلی اقتصاد بسیاری از کشورها وابسته به صنعت گردشگری و هتلداری است. صنعت گردشگری و هتلداری در آغاز مبتنی بر تجربه افراد بود اما رشد سریع این صنعت باعث شد مباحث گردشگری و رشته ­های وابسته به آن به جمع رشته­ های تحصیلی در دانشگاه­ها اضافه گردد و نیرو­های متخصصی را در جامعه گردشگرپذیر پرورش دهد. ایران یکی از 10 کشور نخست در صنعت گردشگری معرفی شده است که تاکنون نتوانسته به جایگاه اصلی خود در این صنعت دست یابد. حال با توسعه علمی گردشگری در دانشگاه­ های ایران و تحصیل دانشجویان در رشته­ های مرتبط می­ توان قدم­ های مثبتی در توسعه صنعت گردشگری برداشت.
هتلداری که یکی از زیربناهای اساسی جذب و توسعه توریسم و گردشگری است رشته­ ی هتلداری و زیر شاخه های آن را پدید آورده است و افراد مدیر و ماهری را در جهت پیشرفت و توسعه اهداف گردشگری آموزش می­دهد.
هنرستان هتلداری و جهانگردی هما در سال 1382 تاسیس و اولین مرکز تخصصی آموزش هتلداری و جهانگردی در مشهد مقدس بوده و با استفاده از اساتید و مربیان متخصص و حرفه ای کار خود را آغاز نمود و افتخار این را در رزومه خود دارد که فارغ التحصیلان این هنرستان هم اکنون خود به عنوان مدرس و مدیران عالی رتبه در این صنعت مشغول به فعالیت می باشند .
تلفن مدیریت هنرستان حسین سنایی : 09153242956

مدرس و کارشناس خبره هتلداری و گردشگری هادی عربی گل : 09151105825

کانال آموزشی تلگرام : https://telegram.me/fononemozakere

مستقیم هنرستان : 38422425
رئیس هئیت مدیره و بنیان گذار : علیرضا آخوندزاده 09153124412
آدرس : مشهد خیابان کوهسنگی - کوهسنگی 10 پلاک 47

آخرین نظرات

۲ مطلب در آبان ۱۳۹۸ ثبت شده است

آداب و رفتار مسافر در هواپیما از زبان

 

کارشناسان خبره جهانگردی  هادی عربی گل 

 

 

اعصاب خورد کن ترین مسافران هواپیما

چندی پیش سایت مسافرتی معروف Expedia نتایج نظرسنجی اتیکت پرواز را منتشر کرد و به معرفی مسافران اعصاب خورد کن که موجب آزار و مزاحمت سایر مسافران می شوند پرداخت. خواندن این نتایج هم بامزه است و هم آموزنده. شما حتماً دوست ندارید یکی از این مسافران اعصاب خورد کن باشید، اما شاید نمی دانید برخی رفتار ها در طول پرواز بی احترامی به حقوق دیگران است و موجب آزار و رنجش آن ها می شود. این مقاله مخصوص شماست و نکات زیادی برای آموختن دارد. با 2Safar همراه باشید.

مسافرانی که اصرار دارند کنار صندلی بنشینند و در عین حال زود زود به دستشویی می روند.

بگذارید بدون تعارف بگوییم اگر عادت دارید زود زود به دستشویی بروید از خیر صندلی کنار پنجره بگذرید. به قول معروف نمی شود هم خدا را بخواهید هم خرما را. به فکر آن مسافرهای بدبختی باشید که صندلی های کناری نشسته اند و تا چشم هایشان برای چرت زدن گرم می شود از آن ها می خواهید از جایشان بلند شوند. 24 درصد از شرکت کنندگان در نظر سنجی از این مسافران شکایت داشته اند.

 

2safar

 

مسافرانی که کفش ها و جوراب هایشان را در پرواز در می آورند.

اگر پاهایتان در کفش راحت نیست و دوست دارید هر چه زودتر از شر آن ها خلاص شوید، مسافران دیگر چه گناهی کرده اند که باید بوی پای شما را تحمل کنند؟ اگر پروازتان کمتر از دو ساعت است که کلاً به در آوردن کفش ها فکر نکنید. در پرواز های طولانی تر هم در آوردن کفش ها آدابی دارد. حتماً جوراب های تمیزی به همراه داشته باشید و پس از درآوردن کفش ها آن جوراب ها را بپوشید. جورابی انتخاب کنید که نخی باشد و راحت بو نگیرد. در پرواز های خیلی طولانی ایرلاین معمولاً جوراب در اختیار شما می گذارد.

 

2safar

 

زوج هایی که زیاد از حد ابراز احساسات می کنند.

فراموش نکنید هواپیما یک مکان عمومی است و نباید رفتاری از خود نشان دهید که موجب انزجار و ناراحتی سایرین شود. ابراز احساسات عاشقانه ی خود را برای خلوت بگذارید و حرمت سایر مسافرین را رعایت نمایید. فراموش نکنید 26 درصد شرکت کنندگان در تحقیق، زوج های این چنینی را مسافران اعصاب خورد کنی می دانند که رفتار صحیح در پرواز را بلد نیستند.

 

2safar

 

کسانی که از پشتی صندلی مسافر جلویی به عنوان دستگیره و اهرم استفاده می کنند.

قبول داریم که فضای بین ردیف ها کم است، مسافر جای کافی ندارد و گاهی مجبور است از پشتی صندلی نفر جلویی بگیرد تا بلند شود. همه ی ما ناخواسته مرتکب این کار می شویم. اما فراموش نکنید تکرار این کار برای مسافر جلویی آزار دهنده است چون شما در واقع پشتی صندلی او را به طرف خود می کشید و آن را تکان می دهید.

 

2safar

 

مسافرانی که غذاهایی با بوی تند در هواپیما می خورند.

از آن جا که بسیاری از ایرلاین ها سرو غذا در هواپیما را (به جز پرواز های بین المللی) متوقف کرده اند، اغلب مسافران غذای خود را به داخل هواپیما می آورند. اگر شما هم در زمره ی این افراد قرار دارید لازم است غذایی بدون بو انتخاب کنید. اسنک های ساده و میوه جات انتخاب خوبی هستند. از غذاهایی چون ساندویچ تن، تخم مرغ آب پز، پنیرهای تند، سوسی و کالباس و هر غذایی که بو دارد بپرهیزید.

 

2safar

 

مسافرانی که بار و بندیل زیاد با خود به داخل هواپیما می آورند.

امروزه بسیاری از ایرلاین ها برای چمدانی که تحویل بار داده می شود پول اضافه دریافت می کنند. همچنین اضافه بار جریمه ی سنگینی دارد. در نتیجه برخی مسافران می کوشند با بردن بار زیاد به داخل هواپیما در این هزینه ها صرف جویی کنند و به این فکر نمی کنند که هر مسافر فضای محدودی برای قرار دادن بارهایش در محفظه ی بالای سر یا زیر صندلی اش دارد. مسافرانی که بار زیاد با خود به داخل هواپیما می آورند موجب ایجاد اذیت و مزاحمت برای سایر مسافرین می شوند. آن ها با کولی و چمدان خود ناخواسته به دیگران تنه می زنند، هنگام نشستن بر صندلی دیگران را پشت سر خود معطل می کنند تا بار های متعدد خود را در محفظه ی بالای سر جای بدهند و در نهایت نیز جای کافی برای بارهای مسافران هم ردیفی خود باقی نمی گذارند.

شما باید توجه داشته باشید که در بیشتر پرواز ها فقط به اندازه ی یک چمدان استاندارد سایز کابین در محفظه ی بالای سر خود جای دارید. سایر بار و بندیلی که به داخل هواپیما می برید عملاً باید روی پایتان یا پایین صندلی بگذارید و نه تنها جای خود را تنگ خواهید کرد بلکه گاهی مهمانداران اجازه ی این کار را به شما نمی دهند. پس از قبل درست برنامه ریزی کنید و به اندازه ی معین بار به داخل کابین ببرید.

 

2safar

 

مسافرانی که صندلی خود را می خوابانند.

درست است که صندلی شما این قابلیت را دارد که کمی به عقب رفته و حال خوابیده پیدا کند، اما بهتر است جز پرواز های واقعاً طولانی از این قابلیت استفاده نکنید چون واقعاً جای مسافر پشت سر خود را تنگ خواهید کرد. 32 درصد از شرکت کنندگان در تحقیق مسافرانی که به محض نشستن صندلی خود را می خوابانند جزء اعصاب خورد کن ترین مسافران به شمار آورده اند. شما اعصاب خورد کن نباشید دوست عزیز!

 

2safar

 

مسافرانی که فکر می کنند فقط آن ها برای خروج از هواپیما عجله دارند.

همه ی ما چنین افرادی را دیده ایم، آن هایی که به محض فرود هواپیما حتی پیش از توقف کامل کمربند خود را باز می کنند و به سرعت وسایلشان را جمع آوری کرده و آماده ی خروج می شوند. این افراد می کوشند در صف خروج جا بزنند و رعایت نوبت ردیف خود را نمی کنند. خیلی از اوقات این مسافران اعصاب خورد کن که صندلی های کنار پنجره یا وسط نشسته اند، مسافر سر ردیف را به زور بلند می کنند تا آماده ی رفتن شوند.

امیدواریم شما این عادت زشت را نداشته باشید و اگر دارید یک لحظه به این فکر کنید که ده ها جفت چشم در حال قضاوت شما هستند و خب حق هم دارند.

 

2safar

 

مسافران پر حرف

آن ها همه جا هستند، در اتوبوس، فضاهای عمومی و متأسفانه هواپیما. کسانی که نه تنها یکریز با فرد همراهشان صحبت می کنند، بلکه تن صدایشان هم بلند است و تا پنج ردیف جلوتر و عقب تر از خود را بدون فیض نمی گذارند. اگر این افراد تنها سفر کنند میلشان به پر حرفی را به کمک صحبت کردن با مسافر صندلی کناری فرو می نشانند. از آن جا که این افراد برای متکلم وحده بودن نیازی به همراهی چندانی ندارند، به تمام نشانه های غیر کلامی که از خود بروز می دهید تا بگویید میلی به صحبت ندارید بی توجه اند.

43 درصد از شرکت کنندگان در تحقیق افراد پر حرف را جزء اعصاب خورد کن ترین مسافران به شمار آورده اند. شما که در این دسته قرار ندارید؟

 

2safar

 

کسانی که با صدای بلند به موسیقی گوش می دهند یا به فیلم می خندند.

نتایج تحقیق نشان می دهد افرادی که با خودشان حرف می زنند و می خندند حتی اعصاب خورد کن تر از کسانی هستند که دیگران را به حرف می گیرند. مسافران پر حرف حداقل گاهی تحمل گذر زمان را برای همسفرانشان آسان می کنند اما مسافران پر سر و صدا هیچ سود و برکتی برای کسی ندارند.

توجه داشته باشید که صدا از هدفون ها و هندزفری ها به بیرون نفوذ می کند و اگر با صدای بلند به موسیقی گوش کنید یا فیلم ببینید، مزاحم مسافر کناری خود خواهید بود. شما که نمی خواهید رتبه ی چهارم در اعصاب خورد کن ترین مسافرین هواپیما را به دست بیاورید؟

 

2safar

 

مسافرانی که عطر های تند استفاده می کنند.

رتبه ی سوم به کسانی می رسد که یک شیشه ی عطر قبل از پرواز روی خود خالی می کنند. شما باید بدانید افراد زیادی از بوی عطر، حتی عطرهای به ظاهر خوشبو، خوششان نمی آید و حتی دچار سردرد یا حساسیت می شوند. قبل از پرواز دوش بگیرید تا بدن تمیزی داشته باشید و سپس فقط کمی عطر کاملاً ملایم یا صرفاً دئودورانت استفاده کنید.

 

2safar

 

مسافرانی که کنترلی بر روی بچه هایشان ندارند.

60 درصد از شرکت کنندگان در تحقیق از این مورد به عنوان بدترین نام برده اند. این یک واقعیت است که وقتی در پرواز متوجه می شویم در نزدیکی یک فرد بچه دار هستیم عزا می گیریم. به خصوص که برخی والدین اصلاً کاری به کار بچه هایشان ندارند و اجازه می دهند آن ها هر بلایی که می خواهند بر سر خود و هواپیما و سایر مسافران بیچاره ی اطراف بیاورند.

 

2safar

 

مسافرانی که به پشتی صندلی ردیف جلوی خود لگد می زنند.

می رسیم به این گزینه که بیشترین شکایت از آن در نظر سنجی ابراز شده است. این بدترین بلایی است که می توانید بر سر مسافر ردیف جلوی خود بیاورید. اغلب کودکان تمایل به این کار دارند و والدین باید مراقب باشند که جلوی کودک خود را بگیرند.

 

2safar

 

 

 

کارشناس خبره هتلداری و گردشگری کد 868 - هادی عربی گل 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ آبان ۹۸ ، ۰۹:۴۶
هنرستان هتلداری و جهانگردی هما سعادت

جاذبه های تاریخی ، تفریحی و باستانی مشهد  از زبان کارشناسان خبره جهانگردی  هادی عربی گل 

 

 

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - ورودی های مجموعه حرم رضوی مشهد

 

2safar

مجموعه حرم امام رضا با توجه به وسعت بالا و بنا ها و صحن های متعددی که در این مجموعه قرار دارند، بخش وسیعی از قلب شهر مشهد را به خود اختصاص داده و با توجه مرکزیت این مکان در شهر مشهد خیابان های اصلی و مهمی از شهر به مجموعه ی آرامگاه علی بن موسی الرضا منتهی می شود. علاوه بر این، با توجه به محل قرار گرفتن حرم، دایره ی وسیعی از اماکن تجاری، بازار ها، پاساژ ها، هتل ها و بسیاری از مکان های رستوران های شهر به واسطه ی حجم بالای زائران در این منطقه در اطراف حرم قرار دارند و از این رو، دسترسی زائران و گردشگران به مجموعه حرم رضوی یکی از مهمترین بخش هایی است که دارای اهمیت بالایی می باشد. از این رو، پس از آشنایی شما با رواق ها، صحن و دیگر بناهای زیبا و تاریخی مجموعه ی حرم رضوی این بار شما را با ورودی های مجموعه آشنا می کنیم که هر کدام با نام و اسم خاصی به یکی از خیابان های منتهی به حرم رضوی می رسند که به این دروازه های ورودی باب گفته می شود.

 

 

2safar

اولین ورودی زائران و گردشگران به مجموعه حرم رضوی می تواند باب طوسی باشد که دروازه و بنای زیبای این باب در حال ساخت می باشد، باب طوسی در قسمت شمال غربی مجموعه حرم قرار گرفته و گردشگران و زائران از خیابان شیرازی که از جمله خیابان های قدیمی شهر مشهد است، می توانند به صحن جمهوری اسلامی برسند و از طریق دارالولایه و دارسیاده و سپس دارالحفاظ به آرامگاه خواهند رسید.دیگر بابی که از خیابان شیرازی قابل دسترسی است و زائران را به صحن جمهوری اسلامی می رساند، باب الهادی است گردشگران و زائران از این مسیر پس از دارالولایه و چند رواق دیگر به آرامگاه می رسند. خیابان طبرسی در شمال مجموعه حرم رضوی واقع شده و زائران و گردشگران از طریق این خیابان به بست شیخ طبرسی می رسند که باب طبرسی هم در این قسمت از مجموعه حرم رضوی قرار دارد و پس از بست طبرسی هم صحن انقلاب قرار می گیرد،که آرامگاه ختم می شود.

 

2safar

ورودی اصلی حرم یا همان باب الرضا در قسمت جنوبی واقع شده و زائران از طریق خیابان امام رضا به این باب خواهند رسید و صحن جامع رضوی هم پیش روی آن ها قرار دارد که از طریق مسیر های رواق امام خمینی، مسجد گوهر شاد و بست شیخ بهائی به آرامگاه خواهند رسید. از دیگر باب های قسمت جنوبی مجموعه ی حرم رضوی باب الجواد است، که در ضلع جنوب شرقی قرار گرفته و خیابان اندرزگو به این باب منتهی می شود، این باب هم زائران را به صحن جامع رضوی می رساند.

 

2safar

آخرین ورودی مجموعه حرم رضوی در قسمت شرقی حرم باب نواب صفوی است، که از خیابانی به همین نام می توان به مجموعه حرم رسید. بست شیخ عاملی زائران و گردشگرانی را که از طریق این باب وارد حرم شده اند را به صحن آزادی می رساند، البته علاوه بر صحن آزادی، صحن انقلاب هم زائرانی که از این باب وارد شده اند را به آرامگاه امام رضا می رساند. البته تمامی مسیر ها از طریق تابلو های راهنما قابل تشخیص می باشند و در این میان زائران می توانند از رواق ها و صحن هایی که در سایت 2safar معرفی شده اند دیدن کنند.

جاذبه های گردشگری ایران - موزه ی آستان قدس رضوی مشهد - قسمت دوم

 

2safar

در ادامه ی معرفی بخش ها و تالار های موزه ی آستان قدس رضوی، به گنجبنه ی تمبر و اسکناس سر می زنیم. تمبر یکی از نماد هایی است که علاقه مندان بسیاری دارد و خود دربردانده ی هویت و تاریخ ادوار ودوره های مختلف یک سرزمین می باشد. تمبر های رویداد ها و اتفاق های بسیاری را ثبت کرده و یک نماد خاطره انگیز و دلنشین است. از این رو، نماد های این چنین، روایتگرانی صادق هستند و موزه های امروز یکی از بهترین مکان های برای چنین نماد هایی به شمار می روند. این بخش از موزه ی آستان قدس در اواخر دهه ی 60 هجری شمسی در حدود سال 1369 در طبقه ی زیر زمین موزه ی آستان قدس در محوطه ی مجموعه ی رضوی افتتاح شد. گردشگران و زائران حرم امام رضا می توانند تمبر های مختلف و متعددی در دوره های مختلف تاریخی را در این مکان مشاهده نمایند. از جمله تمبر های معروف این بخش از موزه می توان به نخستین تمبر جهان به نام پنی سیاه اشاره کرد و از اولین تمبر های بکار رفته در نامه نگاری و دوره های قاجاری دیدن کرد. این درحالی است که بسیاری از تمبر های مناسبتی خاص هم به صورت هدیه در این مکان قرار می گیرند.

 

 

2safar

علاوه بر تمبر، در این بخش از موزه ی آستان قدس، نامه های تاریخی(متعلق به شاهان ایرانی)، کارت پستال، نخستین وسایل ارتباطی مانند تلفن ، تلگراف و آثار مرتبط با تاریخ پست ایران اشاره کرد. بر اساس اطلاعات مندرج در موزه ی آستان قدس، گردشگران شاهد 300 تمبر و دیگر آثار مرتبط با این بخش خواهند بود، که بدون شک بخش هیجان انگیز و خاطره انگیز برای گردشگران محسوب می شود. در این بخش از موزه تعدادی از اسکناس های مورد استفاده در ایران نیز به نمایش گذاشته شده که این حوزه هم دارای تاریخ خاص خود می باشد وعلاقه مندان بسیاری نیز دارد و مانند تمبر عده ی بسیاری به جمع آوری و داشتن کلکسیون های خصوصی دست می زنند، که بهترین و یکی از غنی ترین موزه در ایران برای تمبر و اسکناس موزه آستان قدس رضوی است.

 

2safar

از دیگر بخش های موزه ی آستان قدس می توان به گنجینه ی نجوم اشاره کرد، بخشی که در تاریخ ایران دارای اهمیت و جایگاه بالایی بوده است. این تالار موزه در حدود سال 1378 هجری شمسی تاسیس شد. این بخش از موزه به واسطه ی اهمیت و جایگاه علم نجوم در میان مسلمانان بخصوص ایرانیان دربردانده ی اشیاء و ابزار بسیار قدیمی و ارزشمندی است. گردشگران در این بخش از موزه می توانند اسطرلابها، تلسکوپ ها و تعداد وسیعی از ابزار و ادوات علم نجوم را در این بخش از موزه مشاهده کنند. برای رفتن به این بخش از موزه باید به طبقه دوم موزه بروید. تالار و گنجینه ی دیگری هم که با بخش نجوم در موزه ی آستان قدس تاسیس شد، گنجینه ی ساعت است که این بخش هم در طبقه دوم قرار گرفته انواع مختلف از ساعت های را می توان در این بخش از موزه دید.از ساعت های آفتابی و تقویمی گرفته تا ساعت های افقی و عمودی آفتاب و انواع مختلف ساعت هایی که در ایران وجود داشته است. گردشگران در این بخش ها می توانند بخش های مختلفی از تاریخ ایران را به شکلی زیبا مشاهده نمایند.

 

2safar

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - موزه ی آستان قدس رضوی مشهد - قسمت سوم

 

2safar

در ادامه ی معرفی بخش های موزه ی آستان قدس رضوی به تالاری تحت عنوان گنجینه ی سلاح های گرم و سرد موزه ی آستان قدس می رسیم. در این بخش گردشگران و زائران حرم امام رضا می توانند در طبقه ی دوم موزه از این بخش دیدن کنند. سلاح ها و ادوات نظامی همواره بخش مهمی از تاریخ سرزمین های مختلف را روایت می کند . از این رو، در موزه های کشور ها و شهر های مختلف از توجه بسیاری برخوردار است. در این بخش از موزه ی آستان قدس، شمشیر های فاخر و جواهر نشان از بارز ترین آثار موجود در این تالار هستند که در کنار زره های فولادی، سپر های دفاعی از جنس ها و طرح ها مختلف، خنجر ها و کارد های معمولی و تاریخی و فاخر و کارشده و تبر ها و تبرزین های طلاکاری ، حکاکی شده و بسیار زیبا قرار دارند.

 

 

2safar

گردشگران در بخش سلاح های موزه کمان های لاکی زیبایی را می بینند که با هنرمندی تمام بر روی آنها نقوش زیبایی طراحی شده است، کلاه خود و دیگر ادوات جنگی هم بخش دیگری از غرفه هی موزه را به خود اختصاص داده است، در قسمت سلاح های گرم، تفنگ های تاریخی و تپانچه های سرپر قدیمی و شاهانه از جمله آثاری هستند که روایت گر بخش هایی از تاریخ ایران می باشند.

 

2safar

در سال 1378 همراه با تالار سلاح ها، گنجینه ی ظروف هم در موزه ی آستان قدس افتتاح شد، که این بخش هم در طبقه ی دوم موزه قرار دارد. آثار موجود در این بخش از موزه از دیرینگی بیشتر برخودارند، چرا که در این بخش گردشگران می توانند آثار سفالی متعلق به 3 هزار سال قبل را از نزدیک ببینند که در کنار ظروف سفالی و چینی دوران اسلامی قرار گرفته اند. این ظروف و اشیاء بیشترشان هدایای اهدائی به مجموعه آستان قدس است که در این تالار نگهداری می شود، اما نکته ی قابل توجه کشف تعدادی از آثار این بخش در حفاری های صورت گرفته در مجموعه ی حرم رضوی است.

 

2safar

یکی دیگر از گنجینه های موزه ی آستان قدس متعلق به آثار هنری است که به مجموعه آستان قدس اهدا شده است، در این بخش ما شاهد نقاشی های ارزشمند و باشکوهی هستیم. از جمله ای این نقاشی های می توان به تابلو های زیبای استاد و هنرمند بزرگ معاصر ایران، استاد کمال الملک اشاره کرد، اما نقاشی های موجود در این بخش از موزه تنها آثار نقاشان ایرانی را در خود جای نداده، بلکه گردشگران موزه ی آستان قدس آثار کم نظیری از نقاش شان صاحب نام جهان و آثار زیبا و مشهوری را خواهند دید که جایگاه و اهمیت موزه را بیش از پیش نشان می دهد.

 

2safar

اما در سال 1378 تالار دیگری در این موزه بازگشائی شد که شاید در کمتر موزه ای در ایران بتوان بخشی خاص و تخصصی مرتبط با آن را پیدا کرد، گنجینه ی صدف و حلزون های دریایی ، کلکسیونی بود که از محمد سعید فواد وهبه، آثار جمع آوری شده ی شخصی اش را به آستان قدس رضوی تقدیم کرد و این مجموعه ی بی نظیر و زیبا به یکی از دیدنی ترین بخش های موزه ی آستان قدس رضوی تبدیل شد و در ادامه حیات این بخش اثار و نمونه های دیگری نیز از صدف ها و حلزون های دریایی به این بخش موزه اضافه شد.

جاذبه های گردشگری ایران - موزه ی آستان قدس مشهد - قسمت چهارم

 

2safar

تالار سکه که در موزه ی آستان قدس رضوی به آن گنجینه ی سکه می گویند، از بخش های دیدنی و پر اثری است که در معرض دید گردشگران و زائران مجموعه ی حرم رضوی قرار دارد. این بخش در زیر زمین موزه قرار گرفته و در حدود یک دهه پیش یعنی در سال 1388 به طور جدا به بخشی از موزه ی آستان قدس رضوی تبدیل شد. سکه های در هرکجای جهان، اثر و سندی معتبر و ماندگار از دوره های مختلف تاریخی هستند و به دلیل رواج و کاربرد روزمره و عمومی آن از سند های مهم و مشخص دوره های تاریخی به شمار می آیند، از این رو، در ایران با توجه به قدمت تاریخی تعداد گسترده ای از سلسله و ها حکومت در پهنه ی جغرافیایی و تمدنی آن حضور داشته اند و به همین خاطر، سکه های متعدد و متنوعی در قسمت های مختلف ایران از دوره های تاریخی متنوعی یافت می شود که موزه ی آستان قدس یکی از بهترین موزه ی های ایران برای شناخت و آشنایی با سکه های تاریخی است.

 

 

2safar

گردشگران و زائران حرم رضوی، در این بخش از موزه می توانند سکه های از دوران هخامنشی، مقدونی، سلوکیان، اشکانیان، ساسانیان، و حکام و شاهان محلی عهد باستان ایران را در این بخش نظاره گر باشند. همچنین سکه های از دوران اسلامی متعلق به خلفای اموی، عباسی، آل بویه، سامانیان، صفاریان، آل زیار، عزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، ایلخانان، مغول، تیموریان، آ قویونل قرا قویونلو، صفویان، افشاری، زندیه ، قاجار ، پهلوی و جمهوری اسلامی نیز در این بخش وجود دارد. نکته قابل توجه دیگر در خصوص تالار سکه، وجود آثاری است که شاید کمتر کسی با نام سلسله و حکومت آن در کتب های تاریخی آشنا باشد، حکومت های محلی مانند بنی دلف، باینجور، علویان طبرستان، آل مظفر، بنی سعلوکی، کوشانیان، شاهان ارمنستان، خاراسن، هندوپارتی، عرب ساسانی، آل کیا و بسیاری از حکومت های کوچک و کم عمری که سکه های آنان روایت گر بخش های تاریخ کوتاه و کم رنگ آنها در تاریخ ایران شده است.همان طور که دیدید، سکه های موجود در این بخش از موزه تمام سلسله ها و حکومت های حاکم بر قسمت های مختلف این سرزمین را مانند کتابی تاریخی در پیش روی ما قرار می دهد و این یکی از زیبا ترین بخش های موزه ی آستان قدس به شمار می آید. بر اساس اعلام موزه کمتر از 2 هزار سکه در این موزه نگهداری می شود که در کنار این سکه ها آثار دیگر مانند سکه های خارجی و سکه های مناسبتی امام رضا تحت عنوان درهم های ولیعهدی نیز وجود دارد که به اهمیت این بخش از موزه می افزاید.

 

2safar

یکی دیگر از تالار ها یا همان گنجینه های موزه ی آستان قدس، تالار مدال هاست، که مدال های اهدائی ورزشکاران و افتخار آفرینان ایرانی به آستان قدسی حرم امام رضا را به نمایش می گذارد. مرحوم جهان پهلوان تختی اولین ورزشکاری بود که مدال های خود را به حرم امام رضا تقدیم کردو بعد از آن بخصوص بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ورزشکاران و مدال آوران بسیاری مدال ها و جوایز بین المللی خود را به پاس احترام و ارادت به آستان قدس اهدا کردند. گردشگران می توانند از این بخش دیدنی موزه در طبقه دوم موزه دیدن کنند.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - موزه ی فرش مشهد

 

2safar

یکی از فاخر ترین بخش های موزه ی آستان قدس رضوی در شهر مشهد، موزه ی فرش است، بخشی که طی سال های اخیر در بنایی جداگانه و ساختمان دور از ساختمان موزه، محل نگهداری از آثار و نمونه های زیبا و فاخر در موزه ی فرش آستان قدس شده و یکی از موزه ی زیبا و ارزشمند ایران به شمار می آید. فرش داستانی زیبا و خوش نقش در تاریخ ایران است و نمودی زیبا و هنری از فرهنگ ایرانی محسوب می شود. نمودی که خود دنیایی از تنوع و تکثر می باشد و به واقع نمونه ی دیدنی از جامعه ی ایرانی است. از گره ها و تار و پود گرفته تا رنگ و نقش و طرح فرش، که هرکدام برگرفته از قوم و هویت و تاریخی خاص است.

 

 

2safar

از این رو، این اثر فاخر همیشه یکی از شاهدان تاریخی این سرزمین است و گردشگران و زائران شهر مشهد و مجموعه رضوی می توانند بخش های آثار و فرش های زیبا و تاریخی را در موزه ی فرش آستان قدس مشاهده کنندو. این موزه در ابتدا تالاری از مجموعه موزه بود و با گسترش و وسعت موزه ، موزه ی فرش در ساختمانی سه طبقه جدا از بنای اصلی در مجموعه رضوی بنا شد. ساختمان موزه طی 7 سال ساخته شد و در سال 1390 افتتاح گردید. در سه طبقه ی موزه گردشگران و زائران حرم امام رضا می توانند از بخش های تعبیه شده در موزه دیدن کنند.

 

2safar

طبقه ی همکف به قالی نواحی مرکزی و شرقی اختصاص داده شده که در این طبقه نمونه های از قالی های بافته شده در این دو منطقه به نمایش گذاشته می شود که به نوعی همانندی طرح و نقشی بیشتری با هم دارند. در کنار قالی و فرش های این دو منطقه ، آثاری از قالی های پرده ای نیز به نمایش گذاشته شده که آثاری زیبا، فاخر و چشم نواز هستند.

 

2safar

دیگر طبقه ی موزه ی فرش، متعلق به قالی های بافته شده در مناطق غربی و شمال غربی است، که دارای سبک و طرح خاص هود هستند و نقش و رنگ این قالی ها هم با توجه به قومیت و فرهنگ شان متفاوت است. در کنار این آثار قالیچه های زیبای بافته شده توسط ایلات و عشایر به نمایش گذاشته می شود که این آثار هم تنوع موجود در جامعه ایرانی را بهتر نمایان می کند. دیگر بخش و طبقه ی موزه به قالی های تاریخی و ارزشمندی تعلق دارد که در از دوره های تاریخی مختلفی بر جای مانده که بیشتر آنها فرش های برجا مانده از دوران صفویه است. همچنین فرش های قواره بزرگِ بافته شده در مشهد هم در این بخش به نمایش گذاشته شده است.

 

2safar

گردشگران و زائران مجموعه رضوی در این ساختمان موزه ی آستان قدس، علاوه بر آثار و فرش های فاخر و زیبا به لحاظ هنری، با آثاری تاریخی روبه رو هستند که قدیمی ترین آنها به سال 952 هجری قمری باز می گردد. همچنین از دیگر ویژگی های این موزه، تنوع فرهنگی و هویتی است که به نمایش گذاشته شده و این تنوع را به خوبی می توان در نقش و طرح های قالی های موزه ی فرش آستان قدس مشاهده کرد، آثاری که علاوه بر زیبایی شان تاریخ و هویتی کهن را در میان تار و چود و نقش و نگارش پنهان کرده است.

جاذبه های گردشگری ایران - رواق های مجموعه ی حرم رضوی مشهد - قسمت اول

 

2safar

در معرفی بنا و مکان های زیبا و دیدنی حرم امام رضا در مشهد، به مسجد ها، صحن ها و بخش های مختلفی سر زدیم و رواق امام خمینی را هم پیش تر در سایت 2safar معرفی کردیم و در ادامه همین مسیر ، به رواق دیگر مجموعه ی حرم رضوی سر می زنیم. در معرفی بیشتر این مکان در معماری ایرانی باید گفت که رواق به فضایی سرپوشیده گفته می شود که با ستون یا دیوار هایی احاطه شده و دهانه ی این فضا به گونه است که به درب ورودی مسجد یا کاخ را به شبستان، گنبد خانه یا تالار اصلی آن مکان متصل می کند و یا در فضاهای دیگر به سمت حیاط یا صحن هاست. از این رو تا حدودی می توان تصویر ذهنی در خصوص اینچنین مکان هایی را ایجاد نمود.

 

 

2safar

حرم امام رضا هم به واسطه ی فضا های متعددی که در قسمت های جانبی اش ایجاد شده و با توجه به حجم بالای جمعیت زائر این حرم مقدس، امری ضروری است، رواق ها یکی از مکان های محبوب زائران برای نشستن، استراحت کردن، عبادت کردن و دیگر امور جانبی شان به شمار می رود. به همین خاطر ما در قسمت های مختلف حرم شاهد رواق های متعدد و زیبایی هستیم که با هنرمندی هرچه تمام تر، تزئین شده اند و چشم انداز های بسیار باشکوه و باوقاری دارند. کاشی کاری عمده ترین هنر معماری ایرانی است که در این مکان ها مورد استفاده قرار گرفته و گردشگران و زائران این بخش های حرام شاهد فضایی روحانی در مجموعه هستند، که علاوه بر ماهیت آرامگاه علی بن موسی الرضا، معماری و ساختار متصل فضا ها در ایجاد چنین محیط معنوی متاثر هستند. از این رو، به طور دقیق می توان گفت که بدون در نظر گرفتن ساخت و ساز های موجود، امروزه زائران و گردشگران در مجموعه ی حرم رضوی شاهد31 رواق می باشند که هر کدام دارای مساحت و تاریخی خاص می باشند.

 

2safar

دارالسیاده یکی از قدیمی تر رواق های حرم رضوی است که متعلق به قرن نهم هجری می باشد و در مسجد گوهر شاد(مسجد گوهر شاد همان طور که پیش در سایت 2safar به معرفی آن پرداختیم از آثار متعلق به دوران تیموری است و شما می توانید برای آشنایی بیشتر با این مسجد به سایت ما مراجعه نمائید) واقع شده این رواق دارای آئینه کاری های زیبایی است قاب بندی ها، گره چینی های هنرمندانه ای را هم می توان در این رواق مشاهده کرد. از دیگر نکات قابل توجه بازسازی چند باره این رواق است که ماهیت معماری آن همچنان حفظ شده است. دیگر رواق معروف حرم، دارالحفاظ است. این رواق هم دارای آئینه کاری ظرفی است که در خلال دوران قاجاریه در این قسمت ساخته شده اند و خود اثر هم منسوب به امیرعلی شیر نوایی است و کاشی کاریه های این بخش هم از زیبایی بسیاری برخوردارند که در کنار آئینه کاری مکان بسیار باشکوهی است. از نکات قابل توجه گردشگران وجود قبر افراد شهیری مانند عباس میرزا قاجار(وی ولیعهد و نایب السلطنه ی مصلح ایرانی است که پیش از پدرش فتحعلی شاه جانش را از دست داد)،ظل السلطان(از فرزندان و شاهزادگان قجر) و آیت اله علی سیستانی در این رواق می باشد. در ادامه مسیر به قدیمی ترین و تاریخی ترین این رواق های خواهیم پرداخت.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - رواق های حرم رضوی مشهد - قسمت دوم

 

2safar

در ادامه معرفی رواق های مجموعه ی حرم رضوی به دیگر رواق قدیمی متعلق به قرن نهم و منتسب به بانوگوهربیگم در عصر تیموریان یعنی دارالسلام می رسیم البته این بنا در دوران ساخت آن به منظور رواق بنا شد بلکه تنها یکی از بخش های جانبی رواق الحفاظ و مسجدگوهر شاد به شمار می رفت، که در بازسازی های مجموعه ی حرم رضوی در سال 1338 هجری شمسی به یکی از رواق های بزرگ حرم تبدیل شد. این رواق هم مانند دیگر بنا های حرم رضوی مجموعه ی زیبایی از هنر های معماری ایرانی است و بارز ترین هنر های بکار رفته در این رواق را می توان آینه کاری، رسمی بندی، مقرنس کاری، کاشی کار و خطاطی دانست و از دیگر مشخصه های آن وجود یکی از بزرگترین چلچراغ های مجموعه ی حرم رضوی در این رواق است که نمایی زیبا، باشکوه و خیره کننده به این مکان و هنر های جانبی اش بخشیده است.

 

 

2safar

بارهای در طول بازدید از مجموعه ی حرم رضوی گفته ایم که این مجموعه به یمن وجود آرامگاه علی بن موسی الرضا، مجموعهی بی نظیری از هنرهای دوره های مختلفی از تاریخ ایران است و یک کلکسیون بی نظیر از هنر ها و بنا ها تاریخی در دوره های متفاوت، که می توان در رواق های حرم امام رضا هم مشاهده کرد.دو رواق گنبد الله وردی خان و گنبد حاتم خانی از آثار برجای مانده دوره ی صفوی است. که این دو رواق در زیر دو گنبد قرار گرفته اند و از این رو، اسم گنبد هم بخشی از نام آنها به شمار می رود. الله وردی خان، از امرای گرجی شاه عباس صفوی بود که در حدود سال 1021 دستور ساخت این رواق و گنبد بالای آن را داد و قبر خود اون نیز در این آرامگاه قرار گرفت. این رواق در بر دارنده ی المان های معماری رایج در عصر صفوی است، معماری که کاشی کاری و مقرنس کاری های زیبا و بی نقص با استفاده از رنگ های متعدد یکی از مشخصه های اصلی آن است . از دیگر مشخصه های زیباشناسانه ی این رواق، هنر خشنویسی است که در کتیبه و نگارش آیات قرآنی مشاهده می شود. اصلی ترین بخش این رواق هم به لحاظ زیبایی، فضای زیر گنید می باشد که فضای بیشتری برای خلق هنر را به معماران این رواق داده است.

 

2safar

رواق گنبد حاتم خانی هم از دیگر نمود های هنر معماری رایج عهد صفوی در مجموعه ی حرم رضوی است که بنا بر روایت تاریخ، به دستور، حاتم بیک وزیر شاه عباس کبیر در آرامگاه امام رضا ساخته شد و براساس اطلاعات موجود قدمت این رواق از گنبد الله وردی خان قدیمی تر می باشد و ساخت آن به حدود سال 1010 هجری قمری می رسد و هنر های معماری بکار رفته در این اثر هم مانند گنبد الله وردی خان بر گرفته از المان های معماری رایج در عهد صفوی است و با توجه تفاوت های فضای در دسترس با گنبد الله وردی خان متفاوت است. با ما در دیدن دیگر رواق های حرم امام رضا همراه باشید.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - رواق های مجموعه ی حرم رضوی مشهد - قسمت سوم

 

2safar

حرم مام رضا در مشهد، مانند نقطه ای مرکزی، دوره های مختلفی از تاریخ ایران را به هم گره زده و پادشاهان و بزرگان این سرزمین ارادت شان را با ساخت بناهایی مجلل و باشکوه در مجموعه حرم رضوی نشان داده اند، شاید همه ی این جزئیات باشکوهِ بکار رفته در کنار آرامگاه امام هشتم شیعیان، دور از تعالیم ساده زیستانه و بی آلایش آن امام بوده باشد و شاید بارگاه طلا، گلدسته هایی طلایی و شکوه و عظمت بنا های ساخته شده ی حرم را متناسب با ماهیت این مکان ندانیم، اما نمی توان تمدن شکل گرفته شده و هویت وابسته به این مکان را رد کرد. از این رو، بنا های زیبا، رواق های باشکوه، صحن های عظیم و ایوان های طلای مجموعه ی حرم رضوی، مانند جمع شدند، انرژی و حس هویت مشترک است که در دوره های تاریخی متفاوت در این مکان جمع شده و یک کلکسیون ایرانی شده بر گرد این منبع مقدس و مذهبی را شکل داده است. از این رو، بنا های متعددی بنا به ضرورت و امکان در این مجموعه شکل می گیرند و ما با هرکدام از این بنا های ارزشمند آشنا خواهیم شد.

 

 

2safar

در میان رواق های حرم رضوی، این بار رواق دارالسعاده را به معرفی می کنیم، رواقی که اثری برجای مانده از دوره ی قاجار است و سال ساخت آن به حدود 1250 می رسد، اصف الدوله والی خراسان بانی ساخت یان رواق می شود که در حد فاصل رواق گنبد الله وردی خان و ایوان طلای در صحن آزادی است. این رواق یکی از نمونه های زیبای هنر آینه کاری ایرانی است. دارالضیافه هم از دیگر آثار دوره ی قجری است، که در آخرین سال های بقای این خاندان در مشهد و در حرم امام رضا ساخته می شود. این رواق در نزدیکی ایوان طلای صحن آزادی است، که این بنا هم با هنر آینه کاری رایج در عهد قاجاریه ساخته شده و اثری فاخر، باشکوه و زیبا بود که در سال 1350 بخشی از سقف آن برای مرمت بازسازی تخریب شد و هنر معرق کاری ترمیم و بازسازی شد.

 

2safar

دارالسرور در دیگر سمت ایوان طلای صحن آزادی و مقابل دارالضیافه قرار دارد که زائران از طریق این رواق بخش های دیگر مجموعه حرم راه پیدا می کنند. این رواق در تغییرات دوره ی پهلوی دوم در سال 1338 ایجاد شد. دارالشرف هم از دیگر رواق هایی است که با توجه به تغییرات به رواق تبدیل شدند. بنایی که نمونه ی دیگر از هنر آینه کاری را در خود جای داده و به دارالسیاده متصل است. دارالاخلاص، دارالعزه،دارالشکر، دارالفیض، دارالذکر، دارالزهد، دارالعباده و رواق شیخ بهائی (که محل دفن شیخ بهاءالدین عاملی معروف به شیخ بهائی است) از جمله بنا هایی هستند که در خلال سال های 1336 تا 1356 به رواق تبدیل شده اند. این بنا به گسترش صحن ها، مساجد و دیگر بخش های مجموعه ی حرم رضوی برای دسترسی بهتر و سریع تر بخش های مختلف حرم به یکدیگر بنا شدند، رواق هایی که علاوه بر داشتن المان های هنری معماری ایرانی، مانند یک نفشه یک شهر، صحن را به رواق ها و رواق ها را مسجد ها متصل می کند و مجموعه حرم رضوی مانند یک سیستم منظم پذیرای زائران و میهمانان امام هشتم شیعیان است.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - رواق های مجموعه ی حرم رضوی مشهد - قسمت چهارم

 

2safar

پس از پیروزی انقلاب اسلامی با توجه به ماهیت مذهبی نظام سیاسی تازه تاسیس در ایران مرکزیت و اهمیت مجموعه ی حرم رضوی و آستان قدس رضوی بیشتر شد. از این رو ما در این دوره ی تاریخی شاهد توسعه و گسترش بیشتر مجموعه ی حرم رضوی هستیم ، بگونه ای که گردشگران و زائران حرم امام رضا می توانند هویت تاریخی و معماری متنوع در این مجموعه ی عظیم را درک کنند. همان طور که پیش تر در سایت 2safar صحن جمهوری اسلامی را معرفی کردیم، این بخش وسیع در اوایل دهه ی 1360 روند ساخت آن آغاز شد در حدود سال 1368 مورد بهره برداری قرار گرفت. یکی از بخش های مهم این صحن رواق دارالولایه است، که از برگترین رواق های مجموعه حرم رضوی به شمار می رود و سنت آینه کاری رواق های عهد قاجار در این رواق هم تکرار شده و یکی از بنای های زیبای معاصر در مجموعه ی حرم اما رضا محسوب می شود.

 

 

2safar

در کنار این رواق هم رواق دیگری با نام دالهدایه قرار دارد و هنر معماری ایرانی در این بخش بیشتر قالب گچبری ظهور می کند و آینه کاری و رنگ آمیزی های زیبا و بی نقش هم در کنار گچ بر ی های این رواق به آن زیبایی بسیاری بخشیده است. زائران از طریق صحن جمهوری اسلامی می توانند این رواق را پیدا کنند. میان بست شیخ بهائی و صحن جمهوری اسلامی رواقی قرار دارد که به آن رواق دارالرحمه گفته می شود و یکی از بخش های مجلل مجموعه است که با آینه کاری، گچبری و نقاشی مزین شده و بیشتر شبیه به یک تالار باشکوهست.

 

2safar

از دیگر رواق های حرم رضوی می توان به رواق دارالحکمه با کاشی های کاری معرق باشکوه و رنگارنگ، رواق دارالکرامه با نمایی ساده بی آلایش کرد که هر کدام از این رواق با توجه به تغییرات و نوسازی در حرم شکل گرفته اند و مجموعه تو در توی حرم رضوی را به هم متصل می کنند. رواق های شیخ حرّعاملی، دارالمرحمه ، رواق غدیر، رواق کوثر، رواق شیخ طوسی، رواق دارالحجه و رواق امام خمینی (که پیش تر به و به طور مفصل در سایت 2safar به آن اشاره کردیم) رواق هایی هستند که در خلال دهه ی 70، 80 و 90 هجری شمسی به مجموعه ی حرم رضوی اضافه شده اند. مجموعه هایی که با الگو برداری از دیگر بخش های حرم و مانند زنجیری متصل اما با هویتی متفاوت از دیگر بخش ها به این کلکسیون زیبا اضافه شده اند.

 

2safar

اگر بخواهید به طوری سریع از میان رواق ها و صحن عبور کنید شاید تنها تفاوت های جزئی میان این بخش های قائل باشید، اما هنگامی که هر بار در هر رواق خود را میان امواج آرامش بخش فضای حرم در هریک از این رواق ها و صحن ها رها کنید بدون شک هر بار تجربه ای تازه خواهید داشت، هربار خود را در مکانی تازه خواهید یافت و هر بار دنیای تازه پیش روی شما قرار خواهد گرفت. معماری ایرانی با المان های زیبای هنری اش چنان در خدمت فضای روحانی و معنوی حرم قرار گرفته، که گردشگران و زائران با تنوع رنگ ها و طرح های هنر های پرتکرار این مجموعه ای عظیم ، هر بار به مکانی تازه راه پیدا می کنند، مکانی که گرد آرامگاه علی بن موسی الرضا، مانند نگینی درخشان است.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - صحن جامع رضوی مشهد

 

2safar

در دهه ی 60 هجری شمسی، روند ساخت و ساز های حرم رضوی آغاز شد و در ادامه ساخت صحن های جمهوری اسلامی و قدس در مجموعه ی حرم رضوی (که پیش تر در سایت 2safar به معرفی آنها پرداختیم) ساخت صحن عظیم و وسیع دیگری در سال 1366 کلنگ خورد، که امروزه بزرگترین صحن مجموعه ی حرم به شمار می رود. این صحن که صحن جامع رضوی شناخته می شود دارای مساحتی در حدود 120 هزار مترمربع است. گردشگران در جنوب آرامگاه علی بن موسی الرضا می توانند این صحن را پیدا کنند. البته برای رسیدن به صحن جامع می توانید از صحن قدس، بست شیخ بهائی و رواق امام خمینی به این بخش از مجموعه حرم رضوی برسید. خیابان امام رضا و شهید اندرزگو هم گردشگران را به این صحن می رساند.

 

 

2safar

صحن رضوی مملو است از هنر معماری ایرانی با بکار گیری هنر های مختلفی که هر ببیننده ای را مجذوب خود می کند. در این صحن گردشگران و زائران حرم شاهد سه ایوان به نام ایوان ولی عصر، باب الکوثر و باب الغدیر هستند که در قسمت های جنوبی، شرقی و غربی مجموعه حرم رضوی قرار دارند. از دیگر مشخصه های معماری این صحن می توان به 55 غرفه ای اشاره کرد که نمودی از هنر معماری ایرانی به شمار می آیند و کاشی کاری های بسیار زیبایی در این بخش از صحن جامع بکار رفته است. همچنین زائران و گردشگران 6 گلدسته ی بلند را در این صحن شاهد خواهند بود که مرتفع ترین آن با 70 متر در قسمت جنوبی صحن قرار دارد. دو سردر بزرگ هم در قسمت های شرقی و غربی صحن جامع رضوی هارمونی بیشتری به صحن وسیع و بزرگ بخشیده و نمایی باشکوه به آن داده است.

 

2safar

از دیگر صحن های مجموعه حرم رضوی می توان به دو صحن کوثر و غدیر اشاره کرد که این دو صحن به قرینه در دو طرف صحن جامع قرار گرفته اند. صحن کوثر در قسمت شمال شرقی صحن جامع و صحن غدیر در قسمت شمال غربی آن واقع شده اند. زائران و گردشگران این حرم مطهر می توانند از طریق رواق امام خمینی و صحن آزادی به صحن کوثر برسند. معماری ایرانی در شمایل آجری کاری های باشکوه، کاشی کاری های بسیاری فاخر و معرق کاری های چشم نواز در این صحن خودنمایی می کند و زائران را راهی آرامگاه و ضریح امام رضا می کند. در آن طرف داستان هم صحن غدیر در نمایی بسیار زیبا قرار گرفته که شکوه و عظمت این مجموعه عظیم را بهتر و بیشتر نشان می دهد.

 

2safar

در کنار این دو صحن، در حدود سال 1382 روند ساخت صحنی دیگر آغاز شد، که امروزه با نام صحن هدایت شناخته می شود. این صحن در شمال شرقی مجموعه حرم و نزدیک به بست شیخ طبرسی قرار دارد و معماری ایرانی با کاشی کاری، آجر کاری و دیگر هنر های معماری ایرانی از مشخصه های اصلی این مکان زیبا و معنوی به شمار می رود. صحن های متعدد حرم رضوی هر کدام با تاریخ و هویتی خاص بخشی از ماهیت سازه ای این مجموعه ی مقدس به شمار می روند، که در طول سال میزبان زائران و علاقه مندان بسیاری است که مشتاقانه به دنبال زیارت این مکان مطهر آمده اند، مکانی که از مهمترین بخش های هویتی این کشور به شمار می آید.

جاذبه های گردشگری ایران - صحن های قدس و جمهوری اسلامی مشهد

 

2safar

پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در سال 1357، بخش ها و قسمت های مختلفی به مجموعه ی حرم رضوی اضافه شد و آستان قدس رضوی، با مدیریتی مستقل و سامان بیشتری به مجموعه ی حرم رضوی داد. در این دوران به دو صحن دیگر هم به صحن های حرم رضوی گردید. که نام آن دو صحن را جمهوری اسلامی و قدس گذاشتند. در اوایل دهه ی 60 در قسمت غربی مجموعه حرم رضوی روند ساخت این صحن آغاز شد و در سال 1368 به بهره برداری رسید. گردشگران و زائران از بست شیخ طوسی، صحن غدیر، صحن جامع و بست شیخ بهائی می توانند به این صحن درسترسی پیدا کنند. همچنین، رواق دارالولایه و ایوان طلا هم به صحن راه دارند. این صحن جمهوری اسلامی هم نمودی زیبا از معماری ایرانی است.

 

 

2safar

در این صحن هم چهار ایوان به زیبایی هرچه تمام توسط هنرمندان ایرانی بنا شده اند و شکل مستطیلی صحن را تشکیل می دهند. ایوانی که در قسمت شمالی صحن قرار گرفته و متصل بست شیخ طوس می باشد، را ایوان شمالی یا باب اعلم می گویند که مشخصه معماری آن دو گلدسته ی طلائی است. ارتفاع این دوگلدسته به تقریبی به حدود 30 متر می رسند. در قرینه ی این ایوان باب الشهاده قرار گرفته و گلدسته هایی طلائی نیز بر روی آن بنا شده اند. باب الغدیر همان ایوان غربی است که گردشگران می توانند از خیابان شیرازی به حرم وارد شوند و در نهایت باب الولادیه هم همان ایوان شرقی است که پنجره فولاد به این بخش از مجموعه ی حرم رضوی انتقال داده شد.

 

2safar

این ایوان نمونه های زیبا و با شکوه از معماری ایرانی هستند که طاق ها، غرفه ها و ایوان های این صحن بزرگ عرصه هنرنمائی معماری ایرانی شده اند. کاشی کاری، مقرنس کاری، طلاکاری، خطاطی و خشنویسی از جمله هنرهایی می باشند به شکلی زیبا و با وقار زینت بخش این بخش از مجموعه حرم شده اند. از دیگر بخش های صحن جمهوری اسلامی می تواند به سقاخانه و ساعت خورشیدی اشاره کرد. سقاخانه مانند صحن انقلاب ساخته شده درست در مقابل ایوان طلای قرار دارد و سقف گنبدی این مکان زیبایی ملیحی به آن بخشیده است و گردشگران در وسط این صحن امکان دیدن یک ساعت خورشیدی را نزدیک دارند، ساعتی در دنیای امروز در کمتر جایی می توان آن را مشاهده کرد.

 

2safar

از دیگر صحن های مجموعه حرم رضوی، صحن قدس است که بواسطه ی قرار گرفتن سقاخانه ای در شکل و شمایل بیت المقدس در وسط آن به صحن قدس شهرپیدا کرد. این سقاخانه با گنبد طلائی اش در مقیاس بسیار کوچک تر از بیت المقدس در فلسطین ساخت و به عنوان یکی از نماد های جهان اسلام مورد استفاده قرار گرفت. این صحن در قسمت جنوبی مسجد گوهر شاد واقع شده و از دیگر صحن های مجموعه ی حرم رضوی کوچک تر است. کاشی کاری های این صحن از جمله زیبا ترین طرح های کاشی کاری حرم امام رضاست و گردشگران و زائران حرم مقدس علی بن موسی الرضا از بست شیخ بهائی و صحن جامع رضوی می توانند وارد صحن قدس شوند. سفر ما هنور در این مجموعه عظیم با شکوه ادامه دارد با ما همراه باشید.

جاذبه های گردشگری ایران - صحن آزادی حرم رضوی مشهد

 

2safar

در پائین دست، آرامگاه علی بن موسی الرضا، صحن بزرگ دیگری وجود دارد که امروزه آن را صحن آزادی می نامند، این صحن و بنا و ساختمان های اطرافش هم از دیگر آثار تاریخی مجموعه حرم رضوی به شمار می رود و گردشگران و زائران بارگاه امام رضا در این بخش از حرم، بنا هایی زیبا، آثاری با وقار و هنر هایی اصیل را خواهند دید، که در ساخت آن ها علاوه بر تعهد کاری و هنری شان، ارادت قلبی و اعتقادی به امام رضا نیز دخیل بوده و آثاری شکوه مند دلنشین را ایجاد کرده اند.

 

 

2safar

مساحت تقریبی این صحن در حدود 4 هزار متر مربع است، که در گذشته به این بخش از حرم رضوی صحن نو می گفتند. صحن نو یا همان صحن آزادی در قسمت شرقی مجموعه ی حرم رضوی قرار دارد و در سال 1233 هجری قمری به دستور فتحعلی شاه قاجار شالکه و قسمت های مختلف این صحن ساخته می شود. معماری این بخش از حرم، با توجه به ماهیت مشابه اش نسبت به دیگر قسمت ها باز هم برگرفته از المان های معماری رایج عهد قاجاریه می باشد و هنر های معماری ایرانی در شکلی زیبا و پر تکرار در قسمت های مختلف این صحن بکار رفته اند.

 

2safar

صحن آزادی هم نمونه و سبکی دیگر از بناهای چهار ایوانی است و ایوان های چهار گانه این صحن هم با مشخصات معماری و ظاهری خاص شان هر کدام هویت و تاریخی مشخص دارند. مشهور ترین ایوان این صحن مانند صحن انقلاب، ایوان طلاست، این ایوان در دوران پادشاهی ناصرالدین شاه قاجار توسط عضدالملک قزوینی طلا کاری شد که به صورت دقیق در حدود سال 1282 هجری قمری می باشد. ایوان طلا در ضلع غربی قرار دارد و با نام ایوان طلای ناصری هم شناخته می شود. البته ممکن است در داخل حرم نام باب السعاده هم را بشنوید که به واسطه ی اتصال به رواق دارالسعاده به این ایوان باب السعاده نیز گفته می شود. ایوان شمالی این صحن را ایوان شیخ صدوق می نامند که اسم های دیگری مانند باب الحکمه و ایوان تلگراف خانه هم در دوره های مختلف به ایوان داده شده است. قسمت جنوبی صحن آزادی به ایوانی تحت عنوان ایوان ساعت می رسد، که در گذشته نام آن باب الامامه بود. ساعت این ایوان اهدائی شاه قاجار مظفر الدین شاه بوده و کتیبه ی فرمان فتحعلی شاه برای ساخت این صحن هم در این ایوان قرار گرفته است. ایوان شرقی هم در گوشه ی دیگر صحن نمونه ای زیبا از شکوه هنر ایرانی در ساخت آثاری است که پس از گذشت قرن های همچنان زیبا و باوقار چشم هر بیینده ای را به خود جلب می کند، ایوان شرقی یا همان ایوان باب السلام که به ایوان نواب هم شهرت دارد از دیگر بخش های زیبای صحن آزادی است که توسط غرفه هایی تماشایی به دیگر ایوان های صحن متصل می شوند و مجموعه ی زیبا را تشکیل می دهند. در صحن آزادی در حدود 65 غرفه ی زیبا ساخته شده که در کنار ایوان های چهارگانه ی این صحن، نمای چشم نواز و تاریخی را ایجاد می کند. در هر کجای تاریخ که نشسته باشید و از هر کجا که آمده باشید، هنر ایرانی بکار رفته در کاشی کاری ها، طلاکاری ها، گچ کاری ها و دیگر اشکال هنر ایوان ها و عرفه های این صحن شما را مجذوب خود خواهد کرد، جذابیتی که با فضای معنوی آرامگاه علی بن موسی الرضا، گوشه ی امنی برای شما خواهد بود.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - مسجد گوهر شاد مشهد

 

2safar

آرامگاه علی بن موسی الرضا، به عنوان هسته ی مرکزی شهر مشهد، طی قرون گذشته منبع بسیاری از تحرکات اجتماعی این شهر بوده و در کنار این آرامگاه آثار و بنا های مختلفی را می توانیم نظاره گر باشیم. یکی از قدیمی ترین بنا های شهر مشهد، مسجد گوهرشاد است، که از جمله بنا و آثار تاریخی، مشهور و مهم مجموعه ی حرم رضوی به شمار می آید. نام این مسجد به دلیل برخی رخ داد های سیاسی در تاریخ معاصر ایران هم به عنوان یکی از نماد های حرکت های مردمی شناخته می شود.

 

 

2safar

گردشگران و زائران حرم رضوی می توانند در جنوب مرقد امام رضا، با گذر از صحن های نزدیک حرم به مسجد گوهرشاد می رسند. این مسجد یکی از آثار تاریخی حرم به شمار می آید که در سال 821 هجری قمری و در دوران تیموریان بنا شده است. گوهرشاد بیگم، بانی این مسجد می باشد و نام او بنا بر کتیبه ی موجود بر سر در یکی از ورودی های مسجد ، بر این مکان گذاشته شده و قرن هاست که مردم و زائران حرم این مکان را مسجد گوهر شاد می نامند. گوهرشاد بیگم همسر شاهرخ میرزا فرزند امیر تیمور گورکانی بود و با توجه موقیت و جایگاه خود، اثری ماندگار تر از تمام شوکت و جلال تیموریان در تاریخ این سرزمین برجای گذاشت.

 

2safar

این مسجد یکی از نمونه های زیبا، با وقار و دلنشینی است که از معماری ایرانی عصر تیموریان بر جای مانده و همنشینی و نزدیکی به آرامگاه علی بن موسی الرضا، این مکان را با محبوبیت و اقبال بیشتری رو به رو کرده است. مسجد گوهر شاد بر اساس المان های مساجد چهار ایوانی ساخته شده و دو ایوان شمالی و جنوبی محل ورود و خروج میهمانان و نمازگزاران است و ایوان های شرقی و غربی هم به شکل قرینه بنا شده اند. یکی از ویژگی های بارز این مسجد به سیاق دیگر مساجد ایرانی و دیگر بخش های حرم رضوی، بکار گیری پررنگ و به جای هنر های معماری ایرانی است، کاشی کاری، معرق کاری، گچ کاری و مقرنس کاری از نمونه های پرتکرار و زیبای این بخش از حرم رضوی است که گردشگران می توانند ویژگی های معماری رایج در عصر تیموریان در این مسجد نظاره مشاهده کنند. مهمترین ایوان این مسجد ایوانی وسیع با نام ایوان مقصوره است، که کاشی های معرق این ایوان از شهرت بالایی به لحاظ زیبای برخورداند و زائران در این ایوان 500 متری می توانند اوقات آرامش بخشی را با غرق شدن در فضای معنوی و زیبای این ایوان تجربه کنند. همچنین گنید فیروزه ای رنگ مسجد رد بالای ایوان مقصوره قرار دارد، ایوانی که با 40 متر ارتفاع یکی از المان های بیرونی حرم رضوی به شمار می رود که دو مناره هم در کنار آن ساخته شده اند.

 

2safar

از دیگر بخش های تاریخی و زیبای مسجد گوهر شاد می توان به منبر ایوان مقصوره اشاره کرد که به منبر صاحب الزمان معروف است این اثر تاریخی هم در دوران قاجار و در خلال سلطنت فتحعلی شاه ساخته شده است، اثر که از جنس چوب می باشد و هنر منبت کاری آن از جمله هنر های ایرانی موجود در این مسجد تاریخی است. همه این هنرها بخشی از هویت و شاخصه این مسجد به شمار می آیند، اما جالب اینجاست که این اثر بنا به خواست یک زن ساخته می شود و مهمترین رخداد سیاسی مشهد در خصوص پوشش زنان در دوران پهلوی هم در این مسجد به وقع می پیوندد. با دستور تغییر شکل لباس و کشف حجاب مردم در این مسجد جمع می شوند و اعتراض عمومی مردم با مقاومت نیروهای امنیتی و نظامی رو به رو می شود و کشتار مردم در این مسجد در حدود سال 1314 به یکی از واقع مهم تاریخ معاصر ایران بدل می شود که گردشگران می توانند این مکان در حرم رضوی از نزدیک ببینند.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - حرم رضوی مشهد - قسمت پنجم

 

2safar

حرم امام رضا نمونه ای کامل از هنر های معماری ایرانی است، که به عنوان بخش زیبا و مهمی از تمدن اسلامی شناخته می شود. چرا که این معماری در خدمت مکان هایی به محوریت دینی و مذهبی قرار گرفت و درختی وزین، زیبا و باشکوه در هنر تمدن اسلامی است، که البته این هنر ها توسط هنرمندان ایرانی بود که خلاقیت ، شعور و دانش خود را در خدمت تمدن اسلامی و شیعی قرار دادند و آثاری تاریخی و به یاد ماندی را خلق کردند. هنگامی به عکس، تصویر و یا نمای کلی حرم امام رضا از دور نگاه می اندازید، المان های معماری ایرانی، برجستگی نمایان و غیر قابل کتمانی دارند. مشخصه هایی که امروزه در آثار و بنا های متعدد سرزمین های اسلامی شاهد آن هستیم. یکی از المان ها، مناره هاست، که به عنوان یکی از عناصر اماکن اسلامی شناخته می شود و در دیگر سبک های معماری اسلامی هم می توان نمونه های فراوان و زیبایی را از انواع مختلف آن نظاره کرد.

 

 

2safar

در حرم رضوی هم مناره ها یکی از مشخصه های بنا به شمار می روند، که در کل به دوازده عدد می رسند، اما گردشگران می توانند دو مناره تاریخی این مجموعه عظیم را در صحن انقلاب و ایوان عباسی مشاهده کنند، مناره هایی که قرینه ی هم دیگر هستند اما در دو دوره ی مختلف تاریخی بنا شده اند، یکی به دستور شاه تهماسب صفوی دیگری به امر نادر شاه افشار(گلدسته ی ایوان عباسی را گلدسته نادری هم می نامند)، که هردو طلاکاری شده و مملو از هنر های کاشی کاری و آجر کاری ایرانی می باشند.

 

2safar

گردشگران بدون شک در کنار این مناره های عظیم شاهد بخشی از تاریخ این مجموعه مقدس خواهند بود. ارتفاع این مناره ها در حدود 40 متر می باشد. یکی از کارشناسان مصری به نام دکتر زکی محمد مناره های مساجد اسلامی را اثری از معماری ایرانی می داند که به آرامی بخشی از تمدن اسلامی شد و محلی برای گفتن اذان، در حالی که این اثر برای زیبا سازی و شکوه بیشتر بناها بکار می رفته است.

 

2safar

یکی از بخش هایی که گردشگران با طنین صدای آن فضا، محوطه و صحن های حرم رضوی را به یاد می آورند، صدار نقاره است، که در مجموعه ی حرم رضوی نامی آشنا و آرامش بخش است. شاید نشستن و گوش سپردن به صدای نقاره ها، برای هر شنونده ای زیبا باشد برای بسیاری قدم زدن در خاطراتی است که همواره از مشهد و حرم رضوی داشته اند. بنا بر اطلاعات ثبت شده در خصوص نقاره خانه حرم رضوی، این مکان را متعلق به قرن دهم می دانند، که بعد از آن در تمامی دوران تاریخی ایران، بخشی از هویت این مکان مقدس بوده است. نوازندگان نقاره را نوبت نواز و نوبت زن می نامند، که یکی از المان های فرهنگی ایرانی به شمار می رود. این مکان های در شهر های باستانی ایران وجود داشتند و ظهور خورشید را نوید می دادند. که به بخشی مذهبی و آئینی در حرم رضوی تبدیل شده است، درحالی بخشی از فرهنگ باستانی ایرانیان می باشد. اما این صدا درآرامگاه علی بن موسی الرضا صدایی معنوی، آرامش بخش و ماندگار است که همیشه در هرکجایی دنیا شما را به صحن های حرم رضوی و مشهد خواهد برد.

 

2safar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - موزه ی مردم شناسی (حمام مهدی قلی بیک) مشهد

 

2safar

در سفر به شهرهای تاریخی ایران، برخی حمام های قدیمی و تاریخی تبدیل به موزه های مردم شناسی شده اند، به مکانی برای آشنایی با هویت و زندگی مردمان آن دیار، حالا چرا این حمام های قدیمی بیشتر مورد پسند قرار می گیرند تا گردشگران و مردم شهر، موزه ی مردم شناسی شان را در آنجا ببینند، داستان دیگری است. در شهر مشهد هم موزه ی مردم شناسی اش را در حمام قدیمی، با هویت و تار و پودی سنتی اش بنا کرده اند و گردشگران و بازدید کنندگان این موزه هم علاوه بر بازدید از موزه ی مردم شناسی و آشنایی با هویت تاریخی زندگی مردم در این شهر، بنایی زیبا، اثری فاخر و مجموعه ای تماشایی را خواهند دید.

 

 

2safar

بنای موزه ی مردم شناسی شهر مشهد، محل حمامی قدیمی به نام حمام مهدی قلی بیک بوده ، که هنوز هم این اسم بخش مهمی از هویت این مکان به خود اختصاص داده است. مهدی قلی بیک، میر آخور ِ شاه عباس صفوی یا همان شاه عباس کبیر پادشاه نامی سلسله ی صفوی بود، وی از رجال و بزرگان آن روزگار به شمار می رفت و این مکان عمومی، بهداشتی و مهم در آن روزگار هم اثر برجای مانده از مهدی قلی بیک است که امروزه به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شهر مشهد پذیرای گردشگران این شهر می باشد.

 

2safar

این بنا درست در کنار مسجد هفتاد و دو تن (در مطالب پیشین این مکان را در سایت 2safar به شما معرفی کردیم)قرار دارد، که آرامگاه امیر غیاث الدین امیرملکشاه تیموری نیز به شمار می رود(به دلیل مجاورت با مسجد شاه یا همان مسجد هفتاد دو تن، این حمام را هم برخی حمام شاه می نامیدند )، از سمت دیگر، حمام مهدی قلی بیک در کنار بازار بزرگ مشهد است که همه این ها در جوار حرم آرامگاه علی بن موسی الرضا ساخته شده اند. حمام مهدی قلی بیک، از سوی ایشان وقف مجموعه آستان قدس رضوی شده و یکی از بنا های متعلق به این مجموعه به شمار می آید.

 

2safar

مشخصه ی اصلی این بنا، المان های معماری ایرانی است، المان هایی که هنوز پس از گذشت چند قرن، تماشایی، زیبا و چشم نواز هستند. شاید جالب توجه باشد که تا سه دهه پیش این حمام همچنان بخشی از مکان های عمومی و بهداشتی شهر بود و مردم به عنوان حمام از آن استفاده می کردند، تا اینکه آستان قدس دستور توقف کاربری سنتی و بازسازی این بنا را صادر کرد و در سال 1385 به عنوان موزه ی مردم شناسی مشهد از آن بهره برداری شد.

 

2safar

گردشگران امروزه در حمام مهدی قلی بیک بخش هایی از تاریخ و هویت زندگی مردمان این خطه را می بینند. اما همچنان المان های معماری ایرانی در این حمام و یا موزه ی کنونی برای گردشگران دیدنی ترین بخش آن به شمار می رود. این حمام مانند بسیاری از حمام های ایرانی، با یک سردری شروع می شود که به هشتی ورودی می رسد، فضایی که گردشگران را مهیای دیدن محیطی به نام سربینه می نماید، سربینه همان رختکن است که با تفاوت های شکلی و طراحی اولیه ، مانند ساختار کلی حمام های سنتی است، سربینه، از آن بخش هایی است که بیشترین هنر نمایی معماران این بنا را به خود اختصاص داده و مشخصه ی اصلی حمام مهدی قلی بیک که همان تقاشی های موضوعی اش در میان طاق ها و کاربندی های گچی است، خود نمایی می کند، میاندر گردشگران را به گرمابه می رساند و خزینه، گلخن و استخر آب سرد از دیگر، بخش های این مجموعه ی است که گردشگران شاهد آن خواهند بود. این بنای قدیمی و زیبا از آن مکان هایی است که گردشگران در فضای گرم و دلنشین اش، آرامشی مطلوب و خاطری خوش را تجربه می کند.

 

 

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - گنبد سبز مشهد

 

2safar

این بار در شهر مذهبی و تاریخی مشهد، به سراغ یکی دیگر از آثار تاریخی و مذهبی این شهر می رویم. این اثر متعلق به دوران صفویه است و در عهد شاه عباس اول در این شهر بنا شده و مورد توجه و احترام مردم مشهد نیز می باشد. این بنا گنبد سبز نام دارد، بنایی زیبا، باوقار و مذهبی که مکانی دیگر برای نمود هنر معماری ایرانی بوده و هنرمندان ایرانی با توجه به اهمیت دادن حکومت صفوی به چنین بنا هایی فرصت ظهور هنرشان را پیدا کردند. برای رسیدن به این مکان باید راهی خیابان آخوند خراسانی شوید، در آنجا گنبد فیروزه ای این مکان که اسم آن هم از این مشخصه ی معماری اش گرفته شده، در میانه ی میدان یا فلکه ی آخوند خراسانی نمایان است.

 

 

2safar

بر اساس اطلاعات تاریخی که در خصوص این مکان وجود دارد، گنبد سبز در ابتدا خانقاه صوفیان بود و عارفان و صوفی مسلکان بسیاری در آنجا حضور داشتند، اما پس از مرگ شیخ محمد مومن استر آبادی به بقعه ی این عارف عهد صفوی تبدیل شد، مومن استرآبادی از علمای بزرگ شیعه در آن دوره ی تاریخی بود و به واسطه ی جایگاه علمی و مذهبی اش مورد احترام حکومت شیعی صفویه قرار داشت. اما نکته ای که در این جا وجود دارد، توجه و بهایی است که در خلال سلطنت صفوی بخصوص تا دوران شاه عباس اول به خانقاه ها و صوفی مسلک های می شد و دلیل آن هم ریشه ی صوفیانه خاندان صفویه و شیخ صفی الدین اردبیلی جد شاه اسماعیل صفوی موسس این سلسله بود. شاه عباس کبیر پس از فوت شیخ مومن استرآبادی دستور ساخت این بنا را صادر کرد. این رخداد به سال 1036 باز می گردد و گنبد سبز در سال 1058 تکمیل می شود.

 

2safar

بنای گنبد سبز از آن دست آثاری به شمار می رود که زمینه ی هنر آفرینی معماری ایرانی را فراهم کرده و با گذشت چند قرن همچنان مانند نگینی درخشان تماشایی است. پلان بنا به صورت هشت ضلعی ساخته شده که گنبد رفیع و فیروزه ای رنگش بر بالای بنا نماد و مشخصه ی اصلی سازه به شمار می آید. اما این هشت ضلعی در قسمت داخلی به چهار ضلع تبدیل می شود. از جمله هنر های معماری بکار رفته در این اثر می توان به کاشی کاری معرق رایج در عهد صفوی اشاره داشت.

 

2safar

گردشگران در خیابان آخوند خراسانی و درست در وسطه میدان ، می توانند شکوه هنر معماری رایج در عهد صفویه را این بار در شهر مشهد مشاهده کنند. نورپردازی سبز رنگ این بنا، بیشتر هویتش را نمایان می کند، اما بدون شک مهمترین بخش معماری گنبد سبز، هنر کاشی کاری است، که در عهد شاه عباس کبیر در ایران رایج بود، هرچند که هنر کاشی کاری همواره بخش مهمی از معماری ایرانی در طول قرن های متمادی بوده اما در گنبد سبز، از گنبد گرفته تا طاق ها و دیگر بخش های این بنا، همه متاثر از هنر کاشی کاری هستند. از دیگر قسمت های زیبای بنای گنبد سبز می توان به ازاره های نمای بیرونی بنا اشاره کرد، که آنها هم با کاشی های معرق زیبایی شان دو چنان شده است. گنبد سبز بنایی است که گردشگران تماشای آن را هر گز فراموش نخواهند کرد.

 

2safar

 

 

 

 

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - کارونسرای عزیز الله اف مشهد

 

2safar

یکی از بخش های مهم سفر رفتن به بازار های قدیمی است و شهر مشهد هم به واسطه ی حضور آرامگاه علی بن موسی الرضا، همیشه میزبان زائران حرم رضوی بوده و بازار های اطراف حرم همواره پر است از زائران و میهمانانی که برای خرید سواغات به این بازار ها می روند و گردشگران امروزه در بازار های مدرن و سنتی اطراف حرم حجم جمعیتی بالا، از اقوام و نژاد های مختلف را خواهند دید. از این رو، 2safar به واسطه ی جذابیت های تاریخی و معماری، شما را به یکی از مکان های زیبای و تاریخی شهر مشهد آشنا می کنیم که روزگاری قلب تجاری این شهر در شمال شرقی و شرق ایران بود و امروزه تنها می توان چهره ی پیر و خسته اما همچنان زیبای آن را مشاهده کرد.

 

 

2safar

کارونسرای عزیز الله اف به عنوان یکی از آثار ملی ایران، در ابتدا تجارت خانه ای بود که به امر بازرگانی می پرداخت و با محوریت یافتن تجارت این تجارت خانه، در اوایل سلطنت رضا شاه پهلوی یعنی در حدود سال 1308 هجری شمسی، توسط فردی به نام حاج غلام حسین سالم، کارونسرا یا سرای تجاری بنا شد، که به قلب اقتصادی مشهد بدل شد، در ابتدا مدتی این بازار را عباس قلی خان می نامیدند که بعد در طول سالیان به نام عزیز الله اف مشهور شد. ویژگی اصلی این کارونسرا، معماری ایرانی آن است، بنای شاخص که در طول سالیان متمادی با توجه به تمام ندیده شدن ها و کم لطفی ها همچنان زیبایی بنا مشخصه ی اصلی آن به شمار می رود. هویت اصلی بازار در ابتدا متعلق به فرش فروش ها بود که در طول سالیان متمادی دیگر صنوف هم در این بازارچه به فعالیت پرداختند. اما امروزه بسیاری از گردشگران، در میان تمام بازار های جدید و مدرن با معماری متنوع شان، برای دیدن یک زیبایی اصیل راهی این کارونسرا می شوند، زیبایی که نیاز مند توجه و رسیدگی بیشتر است.

 

2safar

اما اگر به مشخصه اصلی آن یعنی همان معماری ایرانی بپردازیم، باید از پشلان کلی بنا شروع کنیم، در فضای بیرونی کارونسرا ، که از الگوی کاروانسرا های ایرانی تبعیت کرده است، حیاط مرکزی و وسیعی وجود دارد که دور تا دور آن غرفه ها و حجره های تجار قرار دارد و آجر کاری مشخصه ی اصلی هنر های بکار رفته در آن است، البته نمی توان از کاربندی های زیبا و طاق های باوقار این بخش از کاروانسرا گذشت. گردشگران در این کارونسرا با بازاری سه طبقه رو به رو هستند که طبقات بالایی بنا برای دفتر حجره ها و تجارت خانه ها و همچنین انبار ها بوده است و پنجره های چوبی و نرده های چوبی شان هویت ایرانی و سنتی این کارونسرا را بیشتر نمایان می کنند.

 

2safar

برای رفتن به داخل بازار کاروانسرا باید از یک درب چوبی و قدیمی عبور کرد، هنگامی که به بازار وارد می شوید، فضای سنتی بازار های ایرانی را به خوبی حس می کنید، فضایی که با هنر معماری ایرانی، با آجرکاری های زیبا، کاربندی های دلنشین، طاق های باوقار و کچ بری های دلنشینش فضایی گرم و آرام را خلق کرده اند، نور در این کارونسرا هم مانند دیگر بازار های سنتی ایرانی، علاوه بر انجام کارکرد اصلی اش، وسیله ای برای زیبا تر کردن بازار است. گردشگران در این بازار بدون شک، برای حتی لحظاتی کوتاه بازی زمان را از دست می دهند و این دلنشین ترین اتفاق سرای عزیزالله اف است.

 

 

 

 

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - آرامگاه پیر پالان دوز مشهد

 

2safar

نمی توانید اثری تاریخی را در شهر پیدا کنید، که متاثر از حضور آرامگاه علی بن موسی الرضا در این شهر نباشد، همان طور که پیش تر در معرفی این شهر هم گفته شد، وجود این آرامگاه، سناباد نوغان را شهر مشهد بدل کرد و مرکزیت مذهبی و تارخی این شهر هم به واسطه ی حضور آرمگاه امام رضا در این شهر است، از این رو، در معرفی بسیاری از بنا های تاریخی و جاذبه های گردشگری امروز ، با بناهایی بر می خوریم که به بقعه و آرامگاه بزرگانی است که در جوار امام هشتم شیعیان زندگی کرده اند، هویت شهر مشهد را باور تر نموده اند و بنای مقبره ی آنها هم امروزه جاذبه ی گردشگری برای این شهر به شمار می آید.

 

 

2safar

این بنا متعلق به یکی از عالمان و عارفان عهد صفویه به نام محمد عارف عباسی است،این فرد یکی از بزرگان فرقه ی ذهبیه بوده که از سلسله های تصوف ایرانی به شمار می آید و در دوران سلطنت شاه محمد خدابنده، پدر شاه عباس کبیر در سلسله ی صفوی بنایی مقبره ی او ساخته می شود که امروزه به نام آرامگاه پیر پالان دوز شهرت دارد و گردشگران می توانند در ضلع شمال شرقی مجموعه حرم رضوی به سراغ این اثر تاریخی و زیبا بروند.آرامگاه پیر پالان دوز یکی از بنا های متعلق به دوران صفوی است، که در این اثر المان های معماری رایج در عهد صفوی مشهود است. در این بنا تاریخی، گردشگران و زائران شهر مشهد می توانند گنبد کاشی کاری شده ی این مکان را در کنار کاشی کاری های دیگر بخش های آرامگاه پیرپالاندوز با طرح ها و سبک های کاشی کاری های موجود در دیگر آثار عهد صفویه مقایسه کنند، که در کنار کاربندی ها، یزدی بندی ها و دیگر هنر های معماری ایرانی اثری زیبا و باوقار را شکل داده است.

 

2safar

از جمله بخش های دیدنی این مکان نقاشی های تزئینی بود، که در گذشت زمان رنگ و نقش این نقاشی ها کم رنگ، و نشان و اثرشان مخدوش شد و امروزه تنها نقاشی های معدودی از آن تصاویر تاریخی در این ینا موجود است و مابقی آثار نقاشی از بین رفتند. خود بنای مقبره ی شیخ محمد عباسی، سازه ای چهار گوشه است که گنبد کوچک اما زیبا و شکیل این بنا در آنجا قرار دارد و در مقابل این بنا ، محوطه ی قرار دارد، که ایوان ، شاه نشین، طاق ها و قسمت های آجری کاری شده و کاشی کاری شده اش فضای دلنشین و آرامی را ایجاد می کند.

 

2safar

نکته قابل توجه در خصوص اسم این آرامگاه ، پالاندوزی شیخ محمد عارف عباسی است، که او از آن دست علما و عرفایی بود که دارای پیشه ای خاص بوده است و اسم مکان هم به این نکته اشاره داد. اما جدا از تمام زیبایی های بنا و یا ماهیت تاریخی اثر، چنین مکان هایی برای گردشگران می تواند مانند قدم گذاشتن در تجربه ای جدید باشد، تجربه ای که شناخت آنان را نسبت به زندگی عمیق تر و وسعت دیدشان را بیشتر می کند چرا که دیدن کاشی کاری های زیبا و معماری باشکوه ایرانی با وجود تمام تنوع ها و تکثر های شکلی و ساختاریش شاید تنها برای متخصصان معماری جذابیت موشکافانه داشته باشد، اما بدون شک برای گردشگران در خلق ایجاد تجربه ای تازه در فضا و محیطی جدید بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

 

2safar

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - آرامگاه فردوسی توس مشهد - قسمت اول

 

2safar

اگر بخواهیم به دو جاذبه ی خراسان اشاره کنیم و یا دو عنصر هویتی خراسان و ایران را برشمریم، اولین آن را باید آرامگاه علی بن موسی الرضا بدانیم که هویت مذهبی و باور های اعتقادی حجم وسیعی از ایرانیان را معطوف خود می کند اما هویت دیگر این سرزمین خود را وام دار اثری است، که نماد ملی گرایی ایران به شمار می رود و نام ایران را برای همیشه زنده نگه داشت، از این رو، صاحب این اثر، بدون شک یکی از ستون ها هویتی این سرزمین محسوب می شود و 2safar در ادامه مسیرش به آرامگاه این نامی بزرگ آمده تا شما را با این مکان آشنا کند.

 

 

2safar

توس شهری است که بیشتر از هر اثر ، هویت و افتخار تاریخی دیگری، مفتخر به داشتن حکیم ابوالقاسم فردوسی است، اگر بخواهیم اطلاعات کوتاه و دقیقی به شما بدهیم، باید گفت که اطلاعات اندکی از زندگی شخصی این شاعر بزرگ ایرانی وجود دارد و صاحب و نویسنده ی بزرگترین اثر ملی این سرزمین را مانند بسیاری از عناصر هویت ملی مان اندک می شناسیم. بر اساس اطلاعات موجود ابوالقاسم فردوسی تقریبا در سال 329 هجری قمری در یکی از روستا های ولایت توس به دنیا می آید و در سال 416 هجری قمری نیز در محل زادگاه اش جان می سپرد، اما نام و نشان او برای همیشه یکی از درخشان ترین آثار آسمان ایران می شود.

 

2safar

فردوسی در دوران سامانیان سرودن شاهنامه(نام اثر ماندگار فردوسی) را آغاز کرد اما تلاطم های سیاسی این کشور به ورود و خروج نام های زیادی رو به رو شد. اما گردشگرانی که به توس می آیند، بدون شک نام فردوسی آنان را به این شهر کشانده و آوازه اش را شنیده اند و آرامگاه او امروزه یکی از جاذبه های دیدنی و گردشگری ایران، شهر مشهد و توس است، اثری زیبا، با هویت و با وقار که در ایجاد فضایی نزدیک به شاهنامه ی فردوسی بسیار موفق است. اما این بنا اثری معاصر است و شباهتی به اولین آرمگاه و مقبره ی حکیم ابوالقاسیم فردوسی، حکیم سخن و حکیم توس ندارد. بنای آرامگاه فردوسی داستانی پر از پستی و بلندی است که مانند تاریخ این سرزمین فراز ها و فرود های بسیاری را از سرگذرانیده است. اولین بار یکی از علاقه مندان حکیم، به نام ارسلان جاذب بنایی کوچک و ساده بر روی محل دفن او ساخته می شود، اما داستان مختلفی برای ویرانی او وجود دارد، عده ای بر این باورند که آن آرامگاه 100 سال پا برجا بوده و برخی هم از ویرانی او در خلال این سال ها خبر می دهد. به طوری که در کتاب ها و سفر نامه های مختلف از آرامگاه حکیم به صورت پراکنده سخن به میان آمده، اما نشان و اثری از آن در دست نیست، با این حال چندین بار هم مقبره ی حکیم توس را با بهانه های مختلف از جمله ساخت قلعه در توس ویران کرده اند. تا اینکه در روزگار نزدیک تر یعنی در دوران ناصر الدین شاه قاجار ، با تلاش آرامگاه حکیم یافت می شود و بنایی ساده بر روی آن ساخته می شود، اما با روی کار آمدن رضا شاه پهلوی، باور های ملی گرایانه تقویت می شوند و فردوسی هم سردمدار این هویت ایرانی طی قرن ها است. از این رو، ساخت آرامگاهی در خور این شخصیت تاریخی در دوران پهلوی در دستور کار قرار می گیرد، که در ادامه از آن سخن خواهیم گفت.

 

2safar

 

جاذبه های گردشگری ایران - آرامگاه فردوسی توس مشهد - قسمت دوم

 

2safar

گردشگرانی که به آرامگاه فردوسی رفته اند، بنایی با شکوه و زیبا را در آنجا خواهند دید، اثری که در شکل گیری فضای حماسی و تاریخی این مکان نقش بسزایی دارد. این اثر که امروزه با توجه به نقش محوری حکیم ابواقاسم فردوسی در تمدن و فرهنگ ایرانی، به یکی از جاذبه های گردشگری مهم در خراسان بدل شده است، در دوران پهلوی اول ساخته شد، با روی کار آمدن پهلوی، باز آفرینی نماد های باستانی و ملی در دستور کار قرار گرفت و هویت ایرانی بر حول مشخصه های تاریخی از سوی حکومت شکل می گرفت. از این رو، ابوالقاسم فردوسی نماد ملی گرایی ایرانی و حافظ هویت ایرانی طی قرن ها خاموشی بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. مقبره ی او در خور چنین شخصیت فرهنگی و ملی نبود. به همین خاطر بازسازی و ساخت اثری فاخر به انجمن ملی ایران سپرده شد. در ساخت این آرامگاه نمی توان نامی از کریم طاهرزاده بهزاد مهندس و معمار ایرانی معروف و بنام دوران مشروطه و آندره گدار(معمار و باستان شناس شهیر فرانسوی که آثاری مانند موزه ی ایران باستان و حافظیه شیراز از جمله آثار و طراحی های اوست، که پیش تر در سایت 2safar آنها را معرفی کردیم) نبرد. طرح گدار با دستکاری و تغییراتی از سوی طاهرزاده بهزاد در سال 1313 پرده بردای شد اما عدم استحکام سازه باعث تخریب بخش هایی از آن شد و هوشنگ سیحون (طراح، نقاش، معمار برجسته ی ایرانی که آرامگاه خیام، نادر شاه افشار و آرامگاه بوعلی سینا از جمله آثار فاخر او به شمار می آیند، که 2safar در خلال معرفی جاذبه های گردشگری ایران به آنها پرداخته است) در دهه 1340 مسئول ساخت دوباره ی آرامگاه حکیم توس شد و سیحون با الگو برداری از طرح اولیه بنا سازه ی کنونی را ساخت.

 

 

2safar

آرامگاه حکیم توس و پاسدار هویت و تاریخ ایرانی و همچنین زبان فارسی، در باغی به مساحت 6 هکتار بنا قرار گرفته است، که بنای چهارگوش با مساحتی در حدود هزار متر مربع بر بالای محل دفن فردوسی ساخته شده است، پله های مانند قصر ها و دیگر بنا های باستانی و هخامنشی از چهار طرف گردشگران را به محل ورودی آرامگاه می رساند. گردشگران در روی سنگ های مرمرین می توانند، اشعار فردوسی را مشاهده نمایند. از دیگر المان های معماری ایران باستان در این آرامگاه می توان به سرستون های کنج سازه ی مکعبی، سنگ نگاره های اطراف کتیبه ها، سر ستون های دو سر گاو مانند و نشان فروهر(صورت اوستایی فروشی) اشاره کرد و ساختار کلی بنا هم زیگورات چغازنبیل را در ذهن تداعی می کند و به طور کامل می توان این آرامگاه را اثری فاخر ، باشکوه و نمونه ای برگرفته از معماری ایران باستان دانست.

 

2safar

از دیگر، قسمت های دیدنی و زیبای فضای بیرونی آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی می توان به مجسمه ی زیبا و تماشایی فردوسی اشاره کرد که در مقابل سازه مکعبی تصویری بسیار دلنشین پیدا کرده است، این اثر ساخته ی ابوالحسن صدیقی (نقاش و مجسمه ساز معروف ایرانی که از شاگردان کمال الملک بود) می باشد، که از سنگ مرمر ساخته شده و اثری بسیار معروف و باشکوه است. کلیت فضای بیرونی آرامگاه تداعی کننده ی هویت ملی ایرانی است، که در محیط داخلی آرامگاه هم این خط سیر ادامه دارد و در ادامه ی مسیر به بخش های مختلف قسمت های داخلی خواهیم رفت.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - آرامگاه فردوسی توس مشهد - قسمت سوم

 

2safar

سفر ما در آرامگاه فردوسی هنوز ادامه دارد. در ادامه ی معرفی آرامگاه حکیم توس، از پله های ورودی آرامگاه پایین می رویم و با بخش های داخلی این آرامگاه آشنا می شویم، فضا و طراحی داخلی آرامگاه هم مانند فضایی بیرونی برگرفته از المان های معماری ایران باستان است که در گوشه و کنار آن مشخصه ها و نمود های فرهنگی و تمدنی آن به چشم می خورد. برخی بر این باورند که طراحی اولیه این بنا برگرفته از زیگورات چغازنبیل است اما عده ای هم به درستی میان آرامگاه فردوسی و مقبره ی کوروش هم شباهت شکلی قائل هستند. از این رو، می توان به این نکته رسید که آرامگاه فردوسی مجموعه ای از المان های معماری ایران باستان از زیگورات و پاسارگاد تا تخت جمشید و دیگر بنا های باستانی ایران زمین است.

 

 

2safar

بخش داخلی آرامگاه فردوسی یا کاشی های کاری و سنگ های مرمر تزئین شده که کاشی کاری ها در سقف و بخش های از دیوار های ورودی به صورت دیوار چین در این فضا به کار رفته است، بر روی دیوار های تالار زیرین اشعار فردوسی به صورت کتیبه حکاکی شده است. قبر حکیم توس در وسط تالار واقع شده است. از دیگر مشخصات بخش داخلی آرامگاه می توان به ستون های متعدد در تالار اشاره کرد که آن هم بخشی از طراحی معماری این بنای زیباست. آرامگاه فردوسی بسیار به اشعار و برداشت ما نسبت به شخصیت او نزدیک است، فضایی که بقا بهره مندی از ابزار و امکانات عهد فردوسی، در پی زنده کردن هویتی باستانی و ملی است و درست در آرامگاه فردوسی هم معماری ایرانی دوران اسلامی، در خدمت الگو ها و المان های معماری ایران باستان قرار گرفته است و گردشگران می توانند در بخش ها و لایه های مختلف این فضا را حس کنند.

 

2safar

یکی از زیبا ترین بخش های تالار داخلی آرامگاه، سنگ نگاره های زیبایی هستند که برخی از داستان نقل شده در شاهنامه را به تصویر کشیده اند. از جمله داستان هایی که در این سنگ نگاره ها داستان های شاهنامه روایت می شودمی توان به داستان پناه گرفتن زال به سیمرغ و پرورش یافتن او اشاره کرد که به زیبایی هرچه تمام تر نشان داده شده است. این تصاویر سنگی به ترتیب سیر داستان های روایت شده در شاهنامه را پی می گیرد و گردشگران با هر سنگ نگاره داستان شاهنامه پیش خواهند برد. در دیگر تصویر حکاکی شده در تالار مرکزی نبر زال با شیر در معرض دید قرار دارد. سنگ نگاره ی دیگر هم نبرد های رستم با اژده ها و دیو سپید را نشان داده است، رام کردن رخش و چاره جویی چگونگی شکست اسفندیار از سیمرغ توسط رستم و همچنین رفتن رستم به سمت مازندران نیز از دیگر سنگ نگاره های مرتبط با شخصیت افسانه ای کتاب شاهنامه یعنی رستم می باشند.

 

2safar

از دیگر داستان های معروف شاهنامه که به شکل سنگ نگاره درآمده، شمایل ضحاک مار دوش و قیام کاوه در مقابل ضحاک است که از جمله داستان های محبوب در شاهنامه است و گردشگران هم به سنگ نگاره این داستان توجه بیشتری دارند. در مجموعه، گردشگران به یکی از جاذبه های فرهنگی و هویتی ایران قدم می گذارند، جاذبه ای ارزشمند ترین پایه های هویتی این سرزمین یعنی زبان پارسی و هویت ایرانی را حفظ کرده و در قالب داستان های متنوع روای تاریخ این سرزمین بوده است.

 

2safar

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - موزه توس و فردوسی آرامگاه فردوسی توس مشهد

 

2safar

در پایان سفرمان به آرامگاه حکیم توس،ابوالقاسم فردوسی، با بنایی رو به رو می شویم که جذابیت بصری و ویژگی های معنا گرایانه ای برآمده از داستان های شاهنامه ی فردوسی و دوران باستان ایران را در ذهن تداعی می کند، که برای هر بیننده و گردشگری باعث کنجکاوی می شود. هنگامی که در مقابل این بنا قرار گیرید و تابلو ها راهنمای سمت این بنا را می خوانید، متوجه خواهید شد، که این ساختمان متعلق به موزه ی آرامگاه فردوسی است که به موزه ی توس هم شهرت دارد. درست در سال های بازسازی دوباره ی آرامگاه فردوسی مهندس هوشنگ سیحون ( معمار برجسته ایرانی که در معرفی بسیاری از بنا های فاخرِ نامداران ایران از او در سایت 2safar سخن گفته ایم) این بنا را برای فضایی ساخت که در آن نقالان و شاهنامه خوان ها میهمانان و گردشگران آرامگاه فردوسی را گرد خود جمع کنند و محیط دلنسین و صمیمی ایجاد نمایند.

 

 

2safar

پس از وقوع انقلاب 1357 در سال 1361 مسئولان بخش های فرهنگی برآن شدند تا در این بنا با توجه به بزرگداشت فردوسی و احترام به تاریخ و فرهنگ ایران موزه ای را برپا کنند که گردشگران و میهمانان این مکان بیشتر با تمدن و فرهنگ ایرانی آشنا شوند. از این رو، به واسطه ی وجود برخی سایت های باستانی در شهر و اطراف توس ، بسیاری آثار کشف شده در این حوزه ی تمدنی هم به این موزه منتقل شد و موزه ی آرامگاه فردوسی تکامل بیشتری یافت و امروزه از این مجموعه می توان به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری خراسان نام برد.

 

2safar

همان طور که قبل تر گفته شد سیحون در طراحی و ساخت این بنا از المان های معماری ایران باستان بهره گرفته و مضماین حماسی و شاهنامه هم در بخش هایی از این بنا منعکس شده و هویت این سازه به شکلی دلنشین اساطیری است. فضای داخلی موزه را هم می توان به چهار قسمت تقسیم کرد در بخش اول و در غرفه های این بخش، آثار سفالی به نمایش درآمده که به لحاظ تاریخی دوره های مختلفی از تاریخ ایران را در بر می گیرد. گردشگران در این قسمت سفال های کشف شده از دوران پیش از اسلام و دوران اسلامی را مشاهده می کنند که روایت گر بخش های از تاریخ و تمدن ایرانی است. در کنار سفالینه ها سکه های طلا و نقره ی دوران اسلامی در معرض دید عموم قرار دارند که در همه ی موزه ها بخشی دیدنی است.

 

2safar

قسمت دیگر موزه متعلق به اسباب و لوازم مورد استفاده در عهد باستان است که بیشتر با موضوعیت داستان های شاهنامه شکل می گیرند، مانند سپر و تیرو کمان ، نیزه و شمشیر و گرز که از بخش های دیدنی موزه به شمار می آید. ظروف لعاب دار و فلزی هم در بخش دیگر موزه در معرض دید گردشگران قرار گرفته است. اما از بخش های دیدنی این موزه می توان به نسخ خطی شاهنامه فردوسی ، چندین کتیبه ی سنگی و بسیاری دیگر از آثار ارزشمند این موزه اشاره کرد. که روایتگر تاریخ و فرهنگ این سرزمین هستند.

 

2safar

اما شاید برای بسیاری علاقه مندان به ادبیات فارسی جالب باشد که مهدی اخوان ثالث یکی از مشهور ترین شاعران معاصر ایران هم بنا به وصیت اش در بخش از باغ آرامگاه فردوسی دفن شده است. سنگ قبری کوچک مهدی اخوان ثالث با سردیسی از او، مشخصه ی آرامگاه این شاعر معروف و محبوب ایرانی است که در کنار موزه ی آرامگاه فردوسی قرار دارد.

 

2safar

 

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - شهر توس (طوس) مشهد

 

2safar

گردشگرانی که برای دیدن جاذبه های گردشگری مشهد راهی این کلان شهر می شوند، پس از بازدید از این شهر تاریخی، باید راهی توس شوند، شاید این باید را به واسطه ی آرامگاه فردوسی در شهر بدانید اما هنگامی که وارد این شهر می شوید تازه با فضایی آشنا خواهید شد که بخش مهمی از تاریخ این سرزمین است و یکی از قدیمی ترین شهر های آن خطه از سرزمین ایران به شمار می آید.اگر بخواهیم از تاریخ توس سخنی بگوئیم باید به سراغ کتاب های تاریخی برویم که از دوران باستان خبر می دهند. بر اساس آثار مکتوب در خصوص تاریخ ایران، این شهر را باید با افسانه ها و اساطیر ایرانی گره زد، زمانی که جمشید توس را می سازد و تاریخ این شهر در میان افسانه های ایرانی شکل می گیرد(هر چند در میان اساطیر ایرانی هم پهلوانی با همین نام به چشم می خورد).

 

 

2safar

اما در کتاب های تاریخی و سند های برجامانده از دوران باستان، در عهد هخامنشی شهری در این بخش از ایران با نام سوسیا وجود داشته است و اثری از نام توس نیست ولی منظور از آن شهر ،توس بوده و حتی در کتاب اوستا(کتاب دیدنی ایرانیان باستان) از آن شهر که همین توس بوده، به اسم اُوروِ نام می برد. بنابراین نامی از خود شهر توس تا زمان ساسانیان در میان نیست ، اما این شهر بر اساس کاوش های باستان شناسان، شهری باستانی بوده است. از این رو، گردشگران به یکی دیگر از شهر های قدیمی ایران قدم می گذارند و شاهد حکایت و داستانی هایی از تاریخ ایران در این شهر خواهند بود. توس بعد حمله اعراب به ایران باز هم از رونق نیفتاد، به گونه ای که در رویداد های تاریخی پس از ورود اسلام نام توس را بارها می شنویم و نشانه ها و بنا متعددی از آن دوره ی تاریخی هم در این شهر برجای مانده است.

 

2safar

توس تنها، شهری بزرگ و وسیع نبوده بلکه مجموعه ای از روستاها تحت عنوان ولایت توس بوده است. در زمان خلافت هارون الرشید عباسی، توس یکی از مراکز مهم سیاسی در خلافت عباسی در ایران بود و سناباد نوغان که محل شهادت امام هشتم شیعیان بوده هم در نزدیکی این شهر قرار داشت. اما با محوریت آرامگاه علی بن موسی الرضا، شهر مشهد شکل می گیرد و توس از مرکزیت می افتد. با این حال، گردشگرانی که به خراسان سفر می کنند نمی توانند در مقابل وسوسه ی دیدن چنین شهری مقاومت کنند، شهری که جاذبه های گردشگری و تاریخی متعددی را در خود جای داد و یکی از قدمی ترین و تاریخی ترین شهر های شمال خراسان است. به لجاظ جغرافیایی برای رسیدن به این باید 35 کیلومتر را از شهر مشهد طی کنید تا به توس برسید، این شهر در شمال غربی مشهد واقع شده است. گردشگران در این شهر می توانند بقعه ی هارون الرشید، آرامگاه فردوسی را از نزدیک مشاهده کنند، همچنین برای دیدن برج و بارو های باستانی باید به بیرون از شهر توس بروند.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - بقعه ی خواجه ربیع مشهد

 

2safar

اگر همسفر ما در مسیر های طی شده بوده باشید، در بازدید از شهر های مختلف و بزرگ ایران، همواره یکی از مهمترین بخش های مورد توجه گردشگران در این سفرها، بنا ها و آثاری بودند، که با هنرِ هنرمندان ایرانی، جمال و شکوه بیشتری پیدا کرده اند و این زیبایی های خلق شده در بنا ها ، آن آثار را ماندگار ساخته است. هنر و معماری ایرانی بخش لاینفکی از هویت ایران امروز است و مسافران و گردشگران ایران در شهر های مختلف نمود های متنوعی از سبک های ایرانی را شاهد خواهند بود. شهر مشهد هم با وجود آرامگاه علی بن موسی الرضا کلکسیون زیبایی از بنا ها و آثار فاخر است که در معرفی مجموعه ی حرم رضوی با تک تک آنها آشنا شدیم و شما می توانید در سایت 2safar آنها را مطالعه کنید.

 

 

2safar

از دیگر جذابه های گردشگری و تاریخی شهر مشهد، می توان به یکی از بنا های متعلق به دوران صفویه اشاره کرد، بنایی زیبا، با معماری فاخر و باشکوه که گردشگران می توانند وجوه دیگری از هنر معماری ایرانی را در این قسمت از شهر مشهد مشاهده کنند. بقعه ی خواجه ربیع در میان باغی قرار داشته که امروز فضای کمی از آن باغ بر جای مانده اما بنای زیبا بقعه با آن گنبد آبی رنگ و دلنشینش همچنان افراد بسیاری را به سوی خود می کشاند. خواجه ربیع با نام ربیع بن خثیم از طایفه ی بنی اسد بود که در دوران حکومت علی بن ابی طالب به واسطه خویشاوندی با معاویه بن ابوسفیان، نمی خواست در قائله جنگ در عراقین شرکت کند و راه زهد در پیش گرفت و راهی ایران و خراسان شد. او در روستای نوغان ساکن شد و در حدود سال 63 هجری قمری در نوغان در گذشت.

 

2safar

با شهادت امام رضا در نوغان و شکل گیری شهر مشهد طی قرون بعد، محل دفن خواجه ربیع هم مورد توجه مردم قرار می گیرد و مردم و ساکنین مشهد برای ایشان احترام بسیاری قائل بودند. تا اینه به توصیه شیخ بهائی در دوران حکومت شاه عباس صفوی، آرامگاه و بقعه ای بر مزار خواجه ربیع ساخته می شود، بنایی که امروزه یکی از جاذبه های گردشگری زیبای شهر به شمار می آید و این موقعیت در کنار ویژگی ها بنای، توجه و مرکزیت محلی برای این بقعه به همراه داشته است. مشخصه ی اصلی بنا گنبد دو پوسته و کاشی کاری شده ای است، که با کاشی های فیروزه ای نمود و جلای بسیاری دارند، کاشی کاری از هنرهایی است که شاید از قدیمی ترین عناصر معماری ایرانی به شمار آید و بسیاری از بنا های متعلق به دوران صفوی را با کاشی کاری هایش می توان شناخت. آرامگاه خواجه ربع بنایی هشت ضلعی است. طاق نماها، مقرنس کاری های کاشی شده، تزئینات معماری ایرانی چنان این بنای را آذین نموده که نمی توان بدون نگاه کردن به هر بخش آن چشم ها را تکان داد.

 

2safar

یکی از بخش های خاص این مکان نقاشی های طلایی رنگی است در بخش داخلی بقعه قابل مشاهده است. از دیگر هنر بکار رفته در بقعه ی خواجه ربع می توان به خشنویسی اشاره کرد که این هنر هم یکی از هنر پرتکرار در معماری ایرانی است. تمام آنچه گفته شد تنها خلاصه کوتاهی است تمام آن زیبایی های هنرمندان ایرانی در این مکان تاریخی خلق کرده اند و ما امروز مفتخر به داشتن چینین هنرهایی هستیم.

 

2safar

 

جاذبه های گردشگری ایران - آرامگاه نادر شاه افشار مشهد - قسمت اول

 

2safar

در سرزمینی مانند ایران قدم گذاشتن در هر گوشه و کنارش، شما را به بخشی از تاریخ ایران و حتی جهان خواهد برد و مشهد هم از این قاعده مستثنی نیست، سرزمینی که در معرفی جاذبه های دیدنی مجموعه ی رضوی با بخش های مختلفی از آن برخورد کردیم و این بار به سراغ مکانی خواهیم رفت، که یکی از نام آورترین پادشاهان ایران و جهان در آنجا دفن شده و بنایی باشکوه بر روی مزار ایشان ساخته شده است و امروزه این آرامگاه یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری شهر مشهد به شمار می رود. اگر بخواهیم اطلاعات اندکی درخصوص این مکان داشته باشیم ابتدا باید نادر شاه افشار را بشناسیم.

 

 

2safar

نادر شاه افشار آخرین کشور گشای ایران و آخرین جهان کشای شرق بود، فردی که نقش مهمی در تاریخ این سرزمین از خود بر جای گذاشت و اگر صادقانه به تاریخ این سرزمین نگاه کنیم، پادشاهی واقعی بر سرزمین زخمی و تکه تکه شده از دشمنان خارج بود. نادر شاه افشار ناجی سرزمینی شد، که با افول و سقوط سلسله ی پر جلال و جبروت صفوی توسط محمود افغان مورد هجوم دشمنان خارجی قرار گرفت. تیتر وار اگر از رویداد های تاریخی آن دوره ی ایران پر آشب بگذریم، نادر شاه با قدرت رهبری و درایت ذاتی اش، افغان ها را از قلب ایران بیرون کرد، سپس دست روس ها را از نواحی شمال ایران کوتاه نمود و با جنگ های متعدد با عثمانی ها، آنان را طی معاهداتی از قلمروی آن زمان ایران بیرون راند و آن گاه ساز کشور گشایی کوک کرد و عازم سرزمین ثروتمند هند شد و در نواحی آسیای مرکزی امروزی ، جولان داد و شکوه از دست رفته ی امپراتوری های ایران را بار دیگر زنده کرد. برای بسیاری نادر شاه تنها کشور پادشاهی پیروز نبود بلکه غروری احیای شده ی سرزمینی کهن به شمار می رفت.

 

2safar

جدا از تمام روایت های تاریخی ، آرامگاه نادر شاه افشار در شهر مشهد امروزه یکی از جاذبه های گردشگری محبوب به شمار می رود که بنای امروزینش در سال 1342 توسط هوشنگ سیحون، معمار، طراح، نقاش و هنرمند ایرانی طراحی و ساخته شد. از دیگر آثار فاخر و باشکوه این معمار و هنر مند بزرگ می توان به آرامگاه بوعلی سینا در همدان(2safar در معرفی جاذبه های گردشگری شهر همدان به معرفی آرامگاه بوعلی سینا پرداخته و شما می توانید برای کسب اطلاات بیشتر به سایت ما سر بزنید) ، آرامگاه خیام در نیشابور و آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی در شهر طوس اشاره کرد. البته در دوران خود نادر در نزدیکی حرم امام رضا، آرامگاهی برای نادر شاه ساخته شد، اما تا سال های پایانی سلطنت قاجار و حکمرانی قوام السلطنه، بقایای جسد نادر در تهران ماند و در این دوره در حدود سال های 1296 شمسی، آرامگاهی به دستور والی شهر، قوام السلطنه، ساخته و جسد نادر به مشهد آورده شد. اما همان طور که گفته شد، بنای کنوبی مقبره نادر شاه جهان گشا، از قبیله ی افشار، متعلق به دوران پهلوی دوم است. این بنا امروزه یکی از آثار ملی شناخته می شود و شما می توانید در ادامه معرفی آرامگاه نادرشاه افشار با ما همراه باشید.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - آرامگاه نادر شاه افشار مشهد - قسمت دوم

 

2safar

در ادامه ی معرفی آرامگاه نادر شاه افشار، ابتدا باید به سراغ معماری فاخر و باشکوه این بنا برویم، همان طور که مطلب قبلی در سایت 2safar عنوان کردیم این اثر توسط معماری معروف و بنام ایرانی ، هوشنگ سیحون طراحی و ساخته شد. خود هوشنگ سیحون در کتاب نگاهی به ایران می نویسد: "ماده ی اصلی ساختمان از سنگ خارای منطقه کوهسنگی مشهد، مشهور به سنگ هرکاره است. این سنگ یکی از مقاوم‌ترین سنگ‌هایِی است که در ایران وجود دارد.شکل کلی مقبره ی نادر به شکل شش ضلعی متناسبی است که شکل سیاه چادر هایی را تداعی می‌کند؛ دلیل این امر همین نکته‌است که نادر به جای کاخ، در زیر چادر زندگی می‌کرد". البته او در بخش دیگری از کتاب می گوید انتخاب سنگ و اشاره به مقاومت آن به منظور تاکید بر عظمت و قدرت نادر شاه افشار داشته است. از این رو، گردشگران خود را مقابل بنایی می بینند، که معمار آن برای در جزئیات آن حتی نوع سنگش هم دقت کرده و اثری چنین زیبا را بنا کرده است.

 

 

2safar

ساختمان آرامگاه نادر شاه، بر مبنای دو شکل مربعی و مثلثی طراحی شده و طراحی زیبا و مفهومی این بنا به گونه ای است که بخش هایی از زندگی، جنگ و نبرد های نادر شاه افشار را در ذهن ببینندگان اثر تداعی می نماید. به طور کلی، هوشنگ سیحون با بکار گیری مشخصه های اصلی و ویژگی های بارز نادر شاه و دوران او اثری زیبا را خلق کرده که پس از مجموعه ی حرم رضوی، مشهور ترین و پر بازدید ترین جاذبه ی شهر مشهد به شمار می رود.

 

2safar

یکی دیگر از مشخصه های اصلی این مکان، که امروزه بیشتر گردشگران ارامگاه نادر را با آن می شناسند، برج پایه و مجموعه ی مجسمه های بالای آن است. در این بخش پایه ای سنگی، چنان با ابهت طراحی شده و مجسمه های در حال یورش اش، حمله ی نادر شاه را هند یادآور می شود، یورشی که شاید بتوان آن را آخرین کشور گشائی امپراتوری از شرق دانست. در مجموعه ی مجسمه ها که توسط مجسمه ساز معروف ایرانی ابوالحسن صدیقی ساخته شده، نادر شاه با تبرزین معروف اش و سوار بر اسب خود در حال حمله است و سربازان او به شکلی حماسی او را دنبال می کنند. از نکات قابل توجه در این تصویر، اشتیاق و میل ایرانیان عصر نادر شاه برای بازیابی مجدد غرور ملی شان، پس از حمله افغان ها و تصرف اصفهان بوده است و این مجسمه ها به درستی خواست و اراده ملی برای حمایت از نادر شاه افشار و احیای عظمت ایران را نشان می دهد.

 

2safar

صدیقی این مجسمه ها را از جنس برنز در روم ایتالیا ساخت و اثری بسیار ماندگار و فاخر خلق کرد. این المان های هویتی منعکس شده در آرامگاه نادرشاه افشار، که با درایت و هوشمندیِ هوشنگ سیحون بکار گرفته شده، به خوبی گردشگران را مجذوب خود می کند و معماری اثر چنان بر فضا و محیط تاثیر می گذارد که گردشگران در آرامگاه نادر شاه افشار علاوه بر تماشای اثری فاخر و زیبا، ببینده ی بخش هایی از هویت تاریخی این سرزمین هم خواهند بود. با ما در ادامه ی سفرمان به آرامگاه نادرشاه افشار هم قدم باشید.

 

2safar

جاذبه های گردشگری ایران - آرامگاه و موزه ی نادر شاه افشار مشهد - قسمت سوم

 

2safar

در ادامه ی بازدید از آرامگاه نادر شاه افشار، به سراغ تالار های موزه ی نادری خواهیم رفت، همان طور که در مطالب قبل تر در خصوص این مکان گفتیم، بنای آرامگاه با معماری با ابهت و باشکوهش علاوه بر محل دفن نادر شاه افشار، دو موزه را نیز در خود جای داده، که در این دو تالار، گردشگران با آثار و اشیاء تاریخی متعلق به عصر نادر شاه و دیگر دوره های تاریخی رو به رو هستند.

 

 

2safar

موزه ی نادری از دو تالار تشکیل شده است، در تالار شماره یک، آثار و اشیاء برجای مانده از دوران افشاریه به نمایش درآمده و مانند ماهیت خود این سلسله ، نادر شاه افشار هویت اصلی آن به شمار می آید. در این تالار، غرفه های متعددی وجود داردکه گردشگران می توانند در ابتدای این تالار انواع سلاح های سرد بکار رفته در عهد افشاری را از نزدیک ببینند، شمشیر و تبرزین نادر شاه مهمترین این سلاح های هستند، البته دو شمیر نارد شاه که دو شمشیر نمادین و خاص او به شمار می آیند در قسمت دیگری به صورت جداگانه به نمایش درآمده، که بر روی یکی از شمشیر های کلمه السطان نادر حکاکی شده و بر روی شمشیر دیگری هم شعری طلا کوب شده که تاریخ ساخت این شمشیر به زمان تاج گذاری نادر شاه در دشت مغان باز می گردد. در بخش سلاح های عهد افشاری گردشگران می توانند کمان ها، پیکان ها، نیزه و سپر های برجامانده از آن دوره ی تاریخی را نیز مشاهده کنند.

 

2safar

قسمت دیگر این تالار به لباس های دوران افشاریه اختصاص دارد، که سبک و شیوه ی پوشش در آن دوره تاریخی را به گردشگران نشان می دهد، در کنار لباس های معمول آن دوره زره های نظامی و لیاس های نظامی هم در غرفه های این بخش قرار دارند که بدون شک برای گردشگران جذابیت بسیاری خواهد داشت.از دیگر قسمت های تالار یک، تابلو های نقاشی است که در برخی از آنها تصویر نادر طراحی شده و تعدادی از آنها هم جنگ های نادر شاه را به تصویر می کشاند، که مهمترین تابلو در میان تابلو های نقاشی این مجموعه، تصویر نقاشی شده ی جنگ کرنال(نبرد مشهور نادرشاه در هند است) می باشد. در گوشه ی دیگر این تالار، زین و وسایل اسب سواری وجود دارد که در کنار آنها چندین نسخه ی خطی خودنمائی می کنند، که در میان آنها می توان به کتاب تاریخ جهانگشای نادری اشاره کرد.

 

2safar

اما دومین تالار این موزه در بر دارنده تصاویر و اطلاعاتی است که علاوه بر نادر افشار قسمت دیگری از تاریخ ایران را با محوریت شخصی بنام کلنل پسیان روایت می کند، در این بخش تصاویر و اطلاعات تاریخی در خصوص دوره افشاریه و کلنل پسیان در معرض دید گردشگران قرار دارد. محمد تقی پسیان از آن دست شخصیت های تاریخ ایران است، که برخی او را از قهرمانان ناکام این سرزمین می دانند و برخی هم این شخصیت سیاسی را تلاشی ناکام برای تکه کردن تمامیت ارضی ایران می نامند. کلنل محمد تقی پسیان پس از مدتی تعارض با حکومت کودتایی سید ضیاالدین طباطبائی در خلال سال 1299، حاکم خراسان بود و در سال 1300در نبرد با قوای حکومت مرکزی شکست و براساس داستان های تاریخی در نبردی دراماتیک جانش را از دست داد و جسد او در مجموعه باغ نادری دفن شد و امروزه گردشگران بسیاری می توانند آرامگاه او را در گوشه ای از این مجموعه ی عظیم مشاهده کنند.

 

2safar

 

 

 

 

 

 

 

جاذبه های گردشگری ایران - مسجد هفتادو دو تن مشهد

 

2safar

در سفر به مشهد و دیدن جاذبه های گردشگری متعدد این شهر تاریخی، به مسجدی در نزدیکی بازار بزرگ مشهد می رسیم، که امروزه آن را مسجد هفتاد و تن می نامیدند، مسجدی تاریخی و زیبا که گرد، کهنگی بر قسمت های مختلفی از آن نشسته و بخش هایی از این بنای تاریخی تخریب شده ، که خوشبختانه طی چندین دهه ی گذشته با مراقبت و مرمت های صورت گرفته از این بنا، در حال حاضر بنایی سرپا و مسجدی زیباست و یکی از جاذبه های گردشگری شهر مشهد به شمار می آید. پیش از انقلاب به این بنا مسجد شاه هم می گفتند، که پس تغییر و تحولات سیاسی و اجتماعی ایران از این مکان تحت عنوان مسجد هفتاد و دو تن نام می برند. اما این همه داستانِ مسجد هفتاد و دو تن نیست و 2safar روای بخش های از تاریخ و زیبایی های این مسجد خواهد بود، با ما باشید.

 

 

2safar

این مسجد در ابتدا به نیت چنین مکان مذهبی و عبادی ساخته نشد، بلکه این بنا مقبره ای بر سر مزار امیر غیاث الدین ملکشاه بود که در دوران شاهرخ میرزا بنا شد. اما در طول تاریخ که دلیل آن مشخص نیست و تنها حدس وگمان هایی وجود دارد، به مسجدی تبدیل شد و به یکی از مکان های مذهبی شهر مشهد بدل شد. در نتیجه تا این جای داستان، فهمیدیم که این مسجد اثری متعلق به عصر تیموری است و شاهرخ میرزا بانی ساخت این بنای زیبا بوده و مقبره ی امیر غیاث الدین ملک شاه تیموری گورکانی هم در این جا دفن شده و بر این اساس تاریخ ساخت بنا که در سال 855 هجری قمری بوده، صحیح است.

 

2safar

مساحت تقریبی مسجد در حدود 660 عنوان شده و بر اساس مشخصه های اصلی معماری بنا می توان آن را اثری تیموری دانست که در دوران صفوی هم بازسازی هایی بر روی بنا ایجاد شده که بخش هایی از آن متاثر از معماری عصر صفویه شده است، با این حال، مسجد هفتاد و دو تن بنایی تیموری است که المان های معماری عصر تیموری را به بخوبی می توان در این بنا مشاهده نمود. قلمرو اصلی حکومت تیموریان در نواحی شرقی، شمال شرقی ایران و آسیای مرکزی بود و سمرقند محوریت این قلمرو به شمار می رفت، اما شهر مشهد با واسطه ی قرار داشتن آرامگاه علی بن موسی الرضا از احترام بسیاری برخوردار بود، معماری کمال یافته دوران پیش از تیموری در ایران، در عهد تیموری نمود هایی بیشتری پیدا کرده و ساخت بنا های زیبا و خاص یکی از مشخصات این دوره از تاریخ ایران بود. از این رو، در این سبک از معماری المان هایی برجسته وجود دارد که به راحتی می توان شکل، ساختار و هویت معماری مسجد هفتاد دو تن را تشخیص داد.

 

2safar

این مسجد با آن دو برج کناری که امروزه از آن تحت نام دو مناره ی سر شکسته یاد می شود، بنا های عصر تیموری را در ذهن متبادر می کند. از دیگر مشخص های بارز این مسجد که از المان های معماری تیموری نیز به شمار می رود، کاشی کاری های معرق است، که در کمال هنرمندی، بسیار تماشایی و دیدنی هستند. گردشگران در این بنای زیبا می توانند، علاوه بر دو مناره ی سر شکسته ، که از المان های مشخص آن دوره تاریخی است، یک ایوان وسیع و گنبد دو پوسته ای را هم مشاهده کنند، گنبدی که شکل و ساختار ساخت آن در دیگر مناطق تحت حکومت تیموریان به چشم می خورد. این بنا از بخش ها و اجزایی مختلفی شکل گرفته که هر کدام مانند زنجیری محکم هویت معماری ایرانی از دوره های مختلف به عصر تیموریان رسانده، اجزایی زیبا و بی نظیری که هر کدام چشم گردشگران را به خود خیره می کنند و گردشگران در کنار این زیبایی بصری می توانند درک نزدیک تری از معماری رایج در عهد تیموری داشته باشند.

 

2safar

 

 

برگرفته از سایت 2safar.com 

 

 

 

با سپاس فراوان 

هادی عربی گل 

کارشناس خبره هتلداری و گردشگری کد 868

انجمن صنفی کارفرمایی شهرستان مشهد 

۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۲۱ آبان ۹۸ ، ۰۹:۳۳
هنرستان هتلداری و جهانگردی هما سعادت